اين پژوهش با موضوع بررسي تطبيقي حقوق خانوادگي زن در اسلام و کنوانسيون رفع تبعيض از زنان تدوین شده است . تحقيق از نوع بنيادي و عقلي و ديني است . و به اعتبار ماهيت و روش تحقيقي ، تاريخي ، تحليلي و تطبيقي است که بصورت کتابخانه‌اي انجام شده است ؛ از منابع اسلامي و آيات ، روايات ، تفاسير و منابع فقهي و مفاد قانوني کنوانسيون رفع تبعيض بهره گرفته شده است . اين تحقيق به قصد اثبات اين فرضيه که قوانين اسلام احيا کننده‌ي حقوق زن است و زن ستيز نيست و پاسخگويي به سؤالات مربوط به آن از جمله : مباني نظري دو ديدگاه درباره‌ي زن ، حقوق و جايگاهش و جايگاه خانواده صورت گرفته است و تلاشي انجام شده جهت ترسيم منشور حقوق خانوادگي زن در اين دو ديدگاه و نهايتاً يک بررسي تطبيقي بين آنها انجام شده است . که در بررسيهاي انجام شده به اين پاسخها رسيديم که در ديدگاه اسلام زن مانند مرد انسان است و هيچ ملاک برتري بين آنها بواسطه‌ي جنسيت وجود ندارد مگر به رعايت تقوا که راه کسب آن براي هر دم يکسان است و تفاوتي که در بعضي از حقوق وجود دارد بواسطه‌ي تفاوت تکويني است که در طبيعت آنهاست . در صورتي که در ديدگاه داعيان کنوانسيون زن بودن يک مقوله زيست شناختي ثابت نيست بلکه زاييده‌ي عوامل اجتماعي و شرايط تاريخي و فرهنگي است . جايگاه خانواده در ديدگاه اسلام جايگاهي مقدس است که به حفظ آن بسيار تأکيد شده و در ديدگاه کنوانسيون اگرچه به ظاهر مخالفتي با آن وجود ندارد ولي پيامد اجراي آن فروپاشي خانوادهاست . و نهايتاً آنچه از بررسي تطبيقي حاصل شد نمايانگر يک نکته‌ي با اهميت است که بانيان کنوانسيون وجود اختلافات طبيعي و تکويني در خلقت زن و مرد را مورد غفلت قرار داده در حاليکه خداوند در قوانين اسلام با در نظر داشتنن اين اصل مهم قوانين را وضع کرده است . در نتيجه مصالح هر دو مورد نظر واقع شده و از هرگونه ظلمي جلوگيري شده است . اميد است اين تحقيق در ايجاد انگيزه براي مخاطبين جهت دريافت حقيقت و رسيدن به پاسخ سوالاتشان در زمينه مسائل زنان راهگشا باشد .
کليد واژه‌ها : برابري ، تساوي ، تشابه ، تبعيض ، حقوق ، خانواده ، اسلام ، کنوانسيون .


میم . پارسایی اقدم 

سبحان خالقي كه صفاتش ز كبريا بر خاك عجز مي فكند عقل انبيا
گر صد هزار سال همه خلق كائنات فكر كنند در صفت و عزت خدا
آخر به عجز معترف آيند كاي اله دانسته شد كه هيچ ندانسته ايم ما
ستايش حق تعالي را كه آدمي را به نعمت عقل از ديگر موجودات مبري گردانيد و به او اين توانايي را عنايت نمود تا با مدد جستن از قوة عقل و ادراك و فهم خويش و در سايه رهنمودهاي پيشوايان الهي به پيامها و دستورات قرآن كريم آخرين كتاب آسماني كه تجلي ذات اقدس و تبلور اسماي حسناي خداوند و ضامن سعادت و سيادت و حيات جاويد آدمي مي باشد در مسير صحيح گام بردارد.
همان طور كه مي دانيد انفاق يكي از مهمترين اصول تربيتي در سياست اجتماعي و مكتب اقتصادي اسلام به عنوان اصلي ريشه اي و مهم محسوب مي شود كه فراگيرندة همة جوانب زندگي انسان و ويران كنندة تكاثر و اسراف و همچنين سازندة حياتي آكنده از ارزشهاي پر بار انسانيت و فضيلت و نيز ماية رشدو قوام توده هاست.
خداوند در قرآن كريم به مسأله انفاق و جود و بخشش تأكيد فراواني نموده است به طوري كه نخستين چيزي كه خداوند از اخلاق اهل بهشت بر شمرده است سخاوت است.
انفاق كه مال را در راه خدا هزينه ساختن و به مصرف مستمندان رسانيدن مي باشد، در واقع به معني پر كردن شكافها و نارسائيهاي جامعه است، زيرا در هر جامعه اي افراد و گروههايي كه به علل مختلف نيازمند حمايت مي باشند وجود دارد.
اين حمايت مي تواند، مالي،‌جاني، آبرويي، فكري، عملي، بياني و قلمي باشد، در اين صورت همه مردم مي توانند در زمرة انفاق كنندگان قرار گرفته و از بركات و آثار فردي و اجتماعي آن در دنيا و ثواب و پاداش آن در آخرت بهره مند گردند.
از اين رو تحقيق حاضر بر آن مي باشد تا با توجه به اين مهم به بررسي مفهوم و حقيقت انفاق، شرايط و آداب انفاق و مسائل و مشكلاتي كه بر سر راه اين امر مي باشد و پيامدها و آثار فردي و اجتماعي و اخروي آن از منظر قرآن و روايات معصومين (عليهم السلام) به گونه اي بپردازد تا براي همگان قابل فهم و درخور عمل كردن باشد و در اين رابطه از منابع قرآني و سخنراني ها و كتب تفاسير مختلف استفاده مي شود.
تمام صفحات اين تحقيق از وحي و كلمات پر ارزش پيامبر (صلي الله عليه و آله) و امامان معصوم (عليهم السلام) سرچشمه گرفته تا خوانندگان عزیز در طول خواندن تحقيق به ارزش انفاق و آثار آن پي ببرند.
به طوري كه از بررسي زندگي پيامبر (صلي الله عليه و آله) و ائمه معصومين (عليهم السلام) متوجه مي شويم كه نه تنها انفاق و صدقه در سر لوحة برنامة آنها بوده بلكه انفاقشان توأم با ايثار به هنگام نياز شديد بوده است و از سوي ديگر سفرة اطعامي گسترده داشته اند كه همة نيازمندان اعم از مسكين و يتيم و اسير را شامل مي شود و رحمتشان عام و خدمتشان گسترده است. آنها غذاي خود را در عين اينكه به آن نياز داشتند به محتاج مي دادند « وَیُطعِمونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً» (سوره انسان ، آیه 8 )
اين مجموعه در حقيقت يادآوري ضرورت رويكردي دوباره نسبت به انفاق است كه البته براي سيراب كردن و تغذية جان آدمي گريزي از آن نيست . لذا سعي ما از اين نوشتار بر اين است كه ضمن بررسي موضوع انفاق، پيامدهاي فردي و اجتماعي آن را مورد توجه قرار دهيم.
گرچه كتابها و تفاسير زيادي درباب انفاق نگارش گرديده است ولي به نظر اينجانب ابعاد فكري و شيوة عملي اين كار به نحو شايسته در جامعه پياده نشده است لذا با تأمل در اين باب درصدد بر آمدم تا با تحقيق دراین مورد مباحث تئوريك را گرد آوری و تجزيه و تحليل نمايم تا اینکه با توكل به حضرت حق تعالي بتوانیم اهداف اجتماعي و اقتصادي اسلام را كه از جمله رفع اختلافات ناشي از بي عدالتي هاي اجتماعي و بالا بردن سطح زندگي اقشار نيازمند كه حداقل لوازم زندگي را داشته باشند، در جامعه پیاده نماییم.
همان طور كه مي دانيم انفاق شامل واژه هاي زكات، خمس. نفقه، صدقه، هديه، ميهماني، حق معلوم، حق حصاد (درو) ، قرض دادن و مهلت دادن به تنگدست، اعانت مسلمين، وقف و آنچه در منافع عمومي خرج مي شود مي باشد كه هر كدام بعدي از ابعاد انفاق را در بر مي گيرد كه در آيات و احاديث به آنها سفارش بسيار شده است به طوري كه اغنيا به پاس نعمتهاي الهی بايد در جستجوي نيازمندان بر آيند و حوايج آنها را بر طرف كنند زيرا خداوند در اموال اغنياء حقي براي محرومان و مستمندان قرار داده است و اين حق بايد توسط انفاق كردن ادا شود
اميد است كه پويندگان و رهروان مكتب هميشه جاويد اسلام به فوايد و آثار اين موضوع بيشتر توجه كنند و با نگاه عميق خود در مطالعه اين تحقيق، مفاهيم اشاره شده را در ژرفاي وجودشان بنشانند و پيوسته به قدر نياز از آن بهره گيرند و روز به روز روش و منش خود را بيشتر به فرهنگ اسلام مزين كنند.

انشاءالله

ح . مصلح مقدم 

جهاد یکی از فروع دین و از مباحث بسیار مهم و اساسی و زیر بنائی در اسلام است . جهاد به معنای تلاش توأم با رنج بوده و بیشتر مواقع به عنوان جنگ مقدس با کافران مطرح گشته است .
اقسام جهاد شامل جهاد ابتدایی ، جهاد دفاعی و جهاد بابغات می باشد . جهاد ابتدایی برای دعوت مشرکان و کفار به اسلام ، جهاد دفاعی در مقابل هجوم کفار معنا پیدا می کند و جهاد بغات با کسانی است که بر امام بر حق خروج کرده اند .
جهاد از ضروریات دین بوده که علیرغم اینکه در وجوب آن بحثی وجود ندارد ولی اکثر فقها آنرا واجب کفائی می دانند .
اسلام دستور جنگ با کفار، مشرکان و اهل کتاب در صورتی که تسلیم نظام اسلامی نباشند و شورشیان علیه نظام عدل اسلامی و امام عدل را صادر نموده و شرایط ویژه و دقیق و مشخص را جهت احراز وجوب جهاد با گروههای فوق را تعیین نموده است .
نکته مهم در برخورد با ناراضیان و شورشگران نظام اسلامی این است که تنها شورشیانی که علیه نظام اسلامی دست به توطئه می زنند و قصد براندازی داشته و علناً با حکومت جنگ می کنند مشمول جهاد بوده و با کسانی که دارای تشکیلات و سازماندهی منظم نباشند فقط تا حدی که باعث سرکوبی شود مقابله می شود ولي با گروههايی كه داراي تشکیلات منسجم و قوی هستند باید تا ریشه کن شدن فساد و از بین رفتن فتنه مقابله قاطع و قوی کرد .
فلسفه و هدف جهاد در اسلام شامل نابودی شرک و بت پرستی ، گسترش آئین خدا ترساندن دشمن آزادی تبلیغ دین الهی ، دفاع از نفس محترم و حمایت از مظلومان می باشد .
حفظ ارزشهای انسانی از نکات مهم و اولیه بوده که خود از ابزارهای اساسی تبلیغ و نشر اسلام محسوب می گشته است ، پیشوایان دین بر دعوت به اسلام و راه حق قبل از شروع جنگ ، مصونیت کودکان زنان و پیران و عدم جواز ظلم و تعدی در جنگ همیشه تأکید داشته اند .
در منابع اسلامی به شکل دقیق و مفصلی در مورد چگونگی قتال بحث شده که شامل نحوه ایستادگی، کراهت قطع درختان ، تترس کفار به مسلمین ، استحباب جنگ در بعداز ظهر ، قتل با آتش ، منجنیق و سایر آلات جنگ ، کراهت شبیخون زدن و حتی حالات جواز فرار از جنگ می باشد .
از مباحث بسیار مهم جهاد اسلامی احکام قتال می باشد که فرمانروایان و حاکمین نظام اسلامی باید به آن توجه و از جزئیات آن پيروي نمایند . این احکام شامل وفادار بودن بودن به پیمان ، اصل امان ، شرایط امان دهنده ، لفظ و زمان امان دادن بوده در زمینه های دیگری مانند خدعه ، شعار دادن ، رجز خوانی ، برخورد مناسب با اسیران و احکام غنائم به تفضیل بحث می نماید .
کلید واژه ها
بغی، تجارت، خوف، ذمی، زحف، صغر، صغار، صاغر، صلح، صوامع، عذاب، غدر، غادر، غذو، غازی، غنم، فئه، فتن، فدی، فضل، فوز، قتال، مجوس.

میم . نیکپور 

هر تربيتي كه جنبه ديني و يا مايه ديني ندارد ناقص و صوري و بي‌دوام است و آنچه مي‌تواند نقش ظاهري رفتار و حالات را قوام و اساس بخشد اعتقاد و ايمان مي‌باشد خلق و سيرت مي‌باشد. دين و معنويت در تربيت كودك است كه مي‌تواند نجات‌بخش حيات فردي و اجتماعي انسان باشد. هدف و غايت و خط سير در تربيت، با معنا شدن انسان و مستقل و آزاده شدن آن و بر درستيها و راستيها تكيه كردن او و هدف صالح براي زندگي داشتن و فرزند صالح تحويل جامعه دادن است.
سعادت و كمال حقيقي انسان در گرو شناخت درست و كامل و واقع‌بينانة خويش است و اين شناخت بايد بوسيلة مربي آزموده و دلسوز پرورش يابد.
شكوفا شدن مجموعة ملكات نفساني و خصايص روحي و فضايل و صفات عالية انساني كه به صورت ملكات راسخه در نفس درآمده كه مهمترين ثمرة تربيت صحيح مي‌باشد، به عهدة مربي يعني پدر و مادر قرار داده شده است. والدين تأثيري بس فوق‌العاده در فرزندان داشته و در قبال آفريدگار خويش و فرزندان و اجتماع مسئوليتي خطير دارند. حدود نود درصد از دوران كودكي و اوايل نوجواني كه از حساس‌ترين دوران شكل‌گيري شخصيت انسان است با پدر و مادر و همراه با اعمال و رفتار و گفتار و اخلاق و روحيات نيك و بد آنان و در زير چتر حمايت و در تحت نظارت و سرمشق آنان سپري مي‌شود. تأثير خانواده در كودك و نقش آن در سازندگي فرد و جامعه و در جميع امور فرهنگي، اجتماعي و اخلاقي بسيار مهم و عظيم است. اين پدر و مادر هستند كه فرزند را صالح يا فاسد به بار مي‌آورند. آنان وسيله‌اي براي انتقال آداب، اخلاق، رسوم و سنت‌هاي صحيح يا غلط به فرزندان خويش هستند و حتي عقايد فرزندان از عقيدة پدر و مادر نشأت مي‌گيرند.
خداوند تربيت فرزند را بر عهدة پدر و مادر قرار داده و او را مسئول اين امانت الهي قرار داده است. پس بايد در حفظ اين امانت كوشا و صابر باشند.
در اين پايان‌نامه دوره هفت سال اول زندگي كودك يعني دورة اميري و فرمانروايي كودك كار شده است و من از منابع اسلامي و در بعضي از موارد از منابع خارجي استفاده كردم.
بعضي از كتابهايي كه در اين تحقيق راهنماي من بوده‌اند از جمله: عشق برتر- ريحانه بهشتي - پدر و مادر، معلم مرا تربيت كن - كتب حديثي مثل بحارالانوار - اصول كافي و…. و كتب خارجي مثل روانشناسي رشد اثر دكتر توماس ليكونا و غيره…
در اين تحقيق به سؤالات والدين در زمينه تربيت و موضوع و اهداف آن پاسخ داده مي‌شود و در زمينه‌هاي ازدواج، چگونگي تشكيل نطفه و تأثير دين در آن و دورة بارداري و تغذية مادر و شيرخوارگي كودك بحث مي‌شود و درباره رفتارهاي مختلف كودك و چگونه برخورد كردن با اين رفتارها در حيطه تربيت مذهبي بحث مي‌شود كه از جمله ترس، حسادت، كمرويي، اضطراب و لجاجت و علت ضعف‌هاي تربيتي عنوان مي‌گردد.
واژگان كليدي: دين - مفهوم تربيت - هدف تربيت - موضوع تربيت - حس مذهبي - اضطراب - كم‌رويي - ترس - تشويق و تنبيه.


مرحومه مریم دولتی .
شادی روحشون فاتحه ای نثار کنید 

امروزه اعتیاد در جهان و به ویژه کشور ما به عنوان یک مسئله اجتماعی و پزشکی توجه دست اندرکاران بهداشتی و سیاسی و فرهنگی جامعه را به خود مشغول داشته است. اعتیاد ( سوء مصرف مواد یا وابستگی به مواد ) در جهان یکی از معضلات بزرگ در راستای فروپاشی نظام خانواده و اجتماعی به شمار می رود و دامی است که در کمین بسیاری از افراد جامعه به خصوص جوانان نشسته است. آمارهای منتشره از سازمانهای بین المللی نظیر سازمان بهداشت جهانی و برنامه کنترل مواد مخدر سازمان ملل متحد حاکی از افزایش فزاینده تولید مصرف مواد در سطح جهان است.
سوء مصرف مواد یک بیماری بلند مدت، عود کنننده و دیر علاج است با توجه به این امر امروزه قسمت عمده ای از سیاست های جهانی و منطقه ای بر موضوع ( کاهش تقاضا) معطوف شده است، این امر نشان می دهد که سیاست های مبارز با تولید و توزیع مواد مخدر با توجه به حجم گسترده افراد درگیر در قاچاق مواد مخدر تا حدود زیادی با ناکامی همراه بوده است. بنابراین سازمان بهداشت جهانی و دولت های محلی تمایل دارند کاهش تقاضا را به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در پیشگیری از سوء مصرف مواد قرار داده و سیاست گذاران و برنامه ریزان را ترتیب کرده تا برنامه هایی در این جهت به مرحله اجرا گذارند.
کشور ما ایران در همسایگی دو کشور بزرگ تولید کننده مواد مخدر افغانستان و پاکستان موسوم به هلال طلایی قرار گرفته است که سالانه بیش از 3500 تن انواع مواد مخدر در این دو کشور تولید می شود.
ایران دارای مرز مشترکی به طول 1925 کیلومتر مربع با کشور فوق است و به منظور مقابله و کنترل مناطق عبوری تا به حال با اعتبار مالی به مبلغ 250 ـ 300 میلیون دلار به اهداف بیش از هزار کیلومتر مربع جاده مرزی و پاسگاه اقدام و صدها شهید برومند در این راه نثار کرده است.
با وجود اقدامات فوق و فعالیت های گسترده دیگر در سطح کشور هنوز توزیع این مواد در کشور به طور وسیع و گسترده ای توسط سوداگران مرگ انجام می پذیرد. از سوی دیگر رویکردهای درمانی اعتیاد نیز با مشکل زیادی مواجه شده است که یکی از آنها عدم شرکت فعالانه معتادین در درمان است.
درمان کارآمد مستلزم شرکت فعالانه معتادان است در حالیکه اغلب آنان تمایلات متضاد و
دوگانه ای نسبت به درمان دارند.
ایجاد مراکز درمان سرپایی، کوشش مفید در این راه بوده اما حتی در این مراکز شاهد آن هستیم که با توجه به تمامی زحماتی که از جانب پرسنل زحمتکش و خانواده های معتادین صورت می گیرد، جمعیت قابل توجهی از آنها بعد از دوره سم زدایی و مشاوره روانشناختی پس از مدتی کوتاه مجددا مصرف ماده را از سر می گیرد و با بازگشت مجدد به اعتیاد ، مشکلات شخصی شان و سرایت آن به خانواده و جامعه تداوم می یابد.
در خصوص سبب شناسی اعتیاد عوامل مختلفی مطرح است که از آن جمله مسائل زیست شناختی ، جامعه شناختی و روان شناختی می باشد اما به نظر می رسد پاسخ مشخص به داروها و مواد مخدر به تلفیقی از این عوامل مربوط باشد.
در حیطه روان شناختی مسئله بررسی های بسیاری در تبیین این پدیده صورت گرفته است که پژوهش های بسیاری بر اهمیت ویژگیهای شخصیتی و در کنار آن عوامل محیطی و فشارزاها و
شیوه های مقابله افراد با آنها تاکید داشته اند.

س.جعفری خردلان 
ر. زارع