شما هم از چین و چروکهای صورتتون خسته‌اید؟! شما هم از اینکه صورتتون شادابی و شفافیتش رو از دست داده ناراحتین؟ ناراحت نباشین! راه حل مشکل شما پیش ماست.

کافی است بیست دقیقه تلویزیون‌تان روشن باشد تا حداقل یک بار تبلیغ کرم حلزون را از تلویزیون ببینید. اصلا هم مهم نیست تلویزیون را روی کدام کانال تنظیم کرده اید. این تبلیغ به هرحال این روزها جزء لاینفک بخش پیام های بازرگانی تلویزیون شده است. بماند اینکه بعضی وقت ها یکی در میان هم ممکن است این تبلیغ را در بخش پیام های بازرگانی ببینید!

تبلیغات بازرگانی یکی از منابع کسب درآمد رسانه‌‌های تصویری جهان نظیر تلویزیون است. اما به نظر می‌رسد این بی پولی بخش های فرهنگی که در صدا و سیما هم قطعا بر فضای رسانه و برنامه سازی حاکم است باعث عدم توجه به نحوه پخش تبلیغ مربوطه و دفعات تکرار آن و صد البته محتوای فرهنگی آن شده است.

تبلیغ با تصویر یک زن جوان شروع می‌شود که از چین و چروک صورت خود خسته شده و دنبال راه حل می‌گردد. در ادامه، کارشناسی نحوه عملکرد کرم مربوطه بر روی پوست را توضیح داده و سپس یکی دو زن جوان و یک مرد بر عملکرد این کرم صحه می‌گذارند و از تاثیر بی‌نهایت خوب این کرم بر پوست خود می‌گویند. شاید تنظیم کنندگان این تبلیغ اصلا دقت نکرده‌اند که صورت یک خانم جوان ـ آنقدرها هم چین و چروک ندارد و یا لاقل فاقد چین و چروک های عمیق است. چین و چروک پوست معمولا در میانسالی شروع می‌شود. پس لابد یا این کرم از تاثیرگذاری چندانی برخوردار نیست یا فقط از پس چین و چروک های ساده و ابتدایی بر می‌آید.

کاری به درست یا نادرست بودن محتوای پیام مربوطه ندارم. اینکه آیا واقعا این کرم از آن تاثیری که از آن حرف می‌زنند برخوردار است یا خیر. که البته در آن مورد هم بر اساس نظرات متخصصینی چون دکتر نیلفروش زاده اما و اگرهای زیادی دارد. بحثم بر سر تاثیرات فرهنگی تبلیغی است که در طول شبانه روز به کرات از شبکه های مختلف رسانه ملی پخش می‌شود.

توجه به ظاهر و زیبایی از نکات مهم و ضروری زندگی هر شخص است. صد البته دین مبین اسلام نیز بر آراستگی و توجه به ظاهر تاکید فراوان کرده است. اما طبیعتا در هرچیزی از جمله توجه به ظاهر، اعتدال و میانه‌روی لازم است. متاسفانه محتوا و رویکرد این تبلیغ به گونه ای است که باعث عدم اعتماد به نفس مخاطب نسبت به ظاهر کنونی خود شده و گرایش به سمت محصولات این چنینی را افزایش می‌دهد. از طرفی تکرار بیش از حد این تبلیغ و تاکید بیش از حد آن بر تغییر ظاهری و از بین رفتن چین و چروک ها انتظار معجره توسط این محصول را در مخاطب افزایش می دهد. یافته های علمی هم می‌گوید که هیچ کرمی وجود ندارد که بتواند تمامی چین و چروک های پوست افراد را برطرف کرده و پوست را کاملا شفاف کند. بنابراین از آثار بعدی این تبلیغ ایجاد سرخوردگی مخاطب از محصول مورد نظر است.

تبلیغات از رسانه ملی از دیرباز برای بینندگان برنامه های تلویزیونی وجود داشته و تولیدکنندگان حق دارند که محصولی تولیدی خود را تبلیغ کنند. نفس تبلیغات مسئله ساز نیست اما تبلیغ در جایی مشکل دار می شود که همسو با فرهنگ مصرف گرایی غربی همراه باشد تبلیغ کرم هایی نظیر کرم های حلزون از گذشته در شبکه های ماهواره ای صورت می گرفت ولی هم اکنون در رسانه ملی صورت می گیرد که می تواند نشانه ترویج مصرف گرایی غربی در جامعه ایرانی باشد .

گستردگی رسانه ملی در سراسر کشور و تاثیر آن بر مخاطب ایرانی مسلما تاثیر اینگونه تبلیغات را بیشتر کرده و جامعه را به سمت مصرف زدگی بیشتر که قطعا مورد هدف جامعه اسلامی نیست پیش می برد و این نکته ای است که رسانه به شدت از آن غافل شده است.
از طرفی به نظر می‌رسد این تبلیغ برای پخش از شبکه بازار طراحی شده است. چون برچسب مشخصات و قیمت محصول مانند سایر محصولاتی که از شبکه بازار تبلیغ می شود به صورت زیر نویس بر روی این تبلیغ وجود دارد. اما چرا این تبلیغ از تمام شبکه ها و بصورت مکرر پخش می شود؟!

در این تبلیغ مرد جوانی با تاکید بر تاثیر این کرم از اینکه هر روز صبح صورت شفاف خود را می بیند ابراز رضایت می کند. خوشبختانه هنوز در جامعه ایرانی مسئله توجه بیش از حد و افراطی به پوست و مو و حتی جراحی بینی و دیگر مقوله های زیبایی به جامعه مردان سرایت نکرده است. توجه به مظاهر زیبایی صورت عموما یک مقوله زنانه است. به فرموده مولای متقیان هم زیبایی زن در صورت او و زیبایی مرد در کلام او است. باید توجه داشت که تاکید بیش از حد بر مقوله چین و چروک پوست مردان در تبلیغ مذکور ترویج یک ویژگی زنانه (خودآرایی و توجه به ظاهر) در میان مردان است.

رسانه ملی قطعا بر محتوای پیام های بازرگانی نظارت دارد. اما شاید این نظارت هم مثل نظارت بر برخی بخش های دیگر صورت شکلی و ظاهری دارد. آیا همین که زنی با حجاب نامناسب نباشد و اختلاط زن و مرد نشان داده نشود و نهایتا از زن استفاده ابزاری نشده باشد کافی است؟ آیا همین که تبلیغ پفک و محصولات غیربهداشتی نباشد کافی است؟ آیا به محتوای پیام و تاثیر غیر مستقیمی که این گونه پیام ها بر ریشه‌های فرهنگی جامعه می گذارد توجه می شود؟

مسلما برای پخش دفعات یک پیام بازرگانی سقف خاصی در طول برنامه های روزانه وجود دارد اما مشخص نیست چرا این تبلیغ به دفعات و کرات در بخش پیام های بازرگانی از شبکه های مختلف پخش می شود بدون اینکه سقف مشخصی برای آن وجود داشته باشد. باید توجه داشت تکرار بیش از حد یک تبلیغ آن ‌را به ضد تبلیغ تبدیل می‌کند و همچنین تکرار مکرر آن می تواند برای مخاطب نیاز ساز باشد به طوری که توجه افراطی به چین و چروک صورت که روندی طبیعی در سیر افزایش سن انسان است موجب می شود تا آن ها را به سمت هر دستاویزی برای رفع این مشکل که به مرور زمان بیشتر هم خواهد شد بکشاند.

در حقیقت این قبیل تبلیغ ها بیشتر از اینکه نیاز مخاطب را پاسخگو باشد و مشکلی از مشکلات او رفع کند به مرور زمان برایش نیاز ساز خواهد شد و چنین محصولی را در سبد مصرفی او قرار خواهد داد.

بقلم س.افتخار نیا