تربیت دختران برای پذیرفتن نقش های آینده
مهم ترین هدف از تربیت دختران افزون بر خودسازی و پرورش باورهای دینی، آشنا کردن آنان با فنون و شیوه های زندگی مانند شوهرداری، فرزند پروری، همسایه داری و معاشرت با مردم است. بدین معنا که دختران در کنار فراگیری اندیشه های دینی و آموختن رفتارهای اسلامی، نقش آفرینی در عرصه های گوناگون زندگی را بیاموزند.
از آنجا که دختران، همسران و مادران آینده خواهند بود، خداوند در فطرت آنها شرایط و روحیات لازم مادری و همسری را قرار داده است.
در پرورش و تربیت دختران باید این اصل مورد توجه قرار گیرد که آنها را برای چه نوع زندگی و داشتن چه تحلیل و دیدگاهی از حیات آماده می کنیم؟ آیا از آنها زنانی می سازیم که فقط در صدد رفع نیازهای مادی و جسمی خود هستند؟ و یا زنانی که کسب مکارم و محاسن اخلاقی و ارزشهای معنوی را به عنوان هدف خویش دارند؟در تربیت دختران، اصل بر آموزش مسایلی است که در حال یا آینده بدان نیازمندند.
پر اهمیت ترین مسئله؛ تربیت دختران در محیط خانواده
خانواده امن ترین جایگاهی است که دختران می توانند هم در بالین آن رشد کنند و هم بطور غیر مستقیم و حتی مستقیم آداب زندگی بیاموزند.
ارتباط عمیق مادر و فرزند و اعتماد همه جانبه دختر به مادر، مهم ترین عامل در اجرای فرآیند تربیت و اثر گذاری آن است. دختران به مادرانشان اعتماد کاملی دارند به حرفهای او گوش می دهند و هرآنچه مادربخواهد به آن عمل می کنند.این نکته بر کسی پوشیده نیست که ؛ مادر ، تنها فردی است که از نزدیک با دخترش ارتباط دارد و از نیازهای مادی و معنوی او آگاه است. او بیشترین زمان را در کنار دختر سپری می کند و از خواسته های قلبی فرزندش آگاهی کامل دارد. از این رو، قادر است مسائل مهم و ضروری را روشن و آشکارا با دخترش در میان بگذارد و انجام دادن آن را از وی بخواهد. البته مادر در صورتی می تواند به نقش آفرینی دختر کمک کند که خود، با نقش ها و وظایف مادری و دینی خود آشنایی کامل داشته باشد.
هدف از تربیت دختران، علاوه بر بیمه کردن آنان در برابر انحراف های دینی و اخلاقی، آموزش نقش های مورد نیاز وی در زندگی خانوادگی و اجتماعی است، که مناسب ترین معلم در این زمینه، مادر و بهترین مدرسه برای انجام این کار، محیط خانه است.
الگو سازی برای مادر شدن در بازی های کودکانه
دخترها برخلاف پسر ها از الگوهای شخصیتی خاصی پیروی می کنند! هر آنچه مهربان و متین و جذاب باشد ، آنها را به سمت خود می کشد. عروسک و بعضی از لوازم بازی های کودکانه که شبیه وسایل خانه داری مادر است؛ او را به شدت متمایل به بازی هایی مثل نقش مادری می کند. بازی با عروسک ذهن و احساس او را درگیر مهربانی ِ مادر گونه کرده و او را خواستار مادر شدن می گرداند. او تمام رفتارهایی را که از مادر می بیند روی عروسکش اجرا می کند. عروسکش را در آغوش می گیرد ، به آن شیر میدهد، او را روی پاهایش می خواباند و برایش لالایی می گوید. این بهترین نوع الگو دهی غیر مستقیم به کودک است برای میل به زن بودن و مادر شدن .
بازی با انواع قابلمه و قوری و فنجان اسباب بازی او را با فضای خانه داری آشنا می کند و معمولا دخترانی که با این وسایل بازی می کنند، آرزوی زود بزرگ شدن و یا حتی زود مادر شدن دارند! دلشان می خواهد زود مثل مادرشان بشوند و در تمام رفتارها سعی میکنند مانند مادرشان تصمیم گیری کنند.
بهترین وسایل برای بازی
عروسک یکی از بهترین وسایل بازی دخترهاست . اما برای انتخاب عروسک دقت داشته باشید که:
- سعی کنید حتی المقدور از عروسک هایی که شبیه بچه های شیرخوار هستند استفاده کنید، نه از عروسک های حیوانات.
- از عروسک هایی استفاده کنید که لباس بچه گانه دارند. عروسک هایی که چهره بزرگ سال و لباس های کودکانه ندارند تاثیر خوبی در رفتار و ذهنیت کودک شما نخواهند داشت.
- لوازم آشپزخانه ی اسباب بازی (پلاستیکی و کوچک) برای پرورش حس زنانگی و مادرانگی دختران بسیار موثر است.
- کتاب داستان هایی با موضوع مرتب کردن اتاق و وسایل یا نظافت گزینه مناسبی برای سرگرمی دختران است.
آماده سازی دختران برای دوران بلوغ
همانگونه که میدانیم بین زن و مرد، تفاوت های جسمی و روحی بسیاری وجود دارد. بر همین اساس هم شرایط زمان بلوغ هر دو متفاوت خواهد بود.
به دلیل اینکه دختران زودتر از پسران به سن تکلیف می رسند ، آموزش های بیشتری را می طلبند. چراکه لازم است احکام عملی مخصوص به آنها را زودتر، قبل از رسیدن دوران بلوغ آموزش داد تا هنگام بوقوع پیوستن شرایط بلوغ ؛ دچار نگرانی و پریشانی و … نشوند.
مسئولیت دهی
سپردن کارهای کوچک و سبک به دختران، آنها را غیر مستقیم آماده ی پذیرفتن نقش مادری برای آینده می کند.
-در سنین پایین بطور مثال از ۶ تا ۱۰سال از آنها در سفره انداختن و چیدن بشقاب و قاشق ها کمک بخواهید.
-گاهی در مرتب کردن وگردگیری خانه و منظم کردن کمدها از آن ها کمک بخواهید.
- برای سنین ۱۰تا۱۵ سال کم کم از آنها بخواهید که در جارو برقی کشیدن خانه و آشپزی هم به شما کمک کنند. البته توجه داشته باشید که این امور را در اوقات فراغت از آنها بخواهید که مزاحم تحصیل و درس خواندن آنها نباشد.
- از سن ۱۵سالگی به بعد حق انتخاب کاملی به او بدهید و بگذارید به تنهایی برای خودش لباس و کفش انتخاب کند و شما فقط درباره خوب بودن یا نامرغوب بودن جنس وسایل به آنها نظر بدهید.
- از این سن بهتر از پول تو جیبی دختران را افزایش دهید و همزمان آنها را تشویق به پس انداز کردن کنید.
- سعی کنید برنامه های تلویزیون یا رادیو که درباره نکات خانه داری است، بیشتر تماشا کنید تا بطور غیر مستقیم آموزش های آنها، توجه دختر شما را جلب کند.
امور اقتصادی و تربیت دختران
تربیت اقتصادی یکی از مهمترین رویکردهای تربیتی درباره دختران است! اگر بانوان و دختران از دانش اقتصاد خانواده بهره مند باشند، بهتر می توانند به ایفای نقش های مختلف در خانواده یا اجتماع بپردازند. تربیت اقتصادی دختران ، آموزش فنون خانه داری و یادگیری شیوه های درست مصرف کردن و پرهیز از اسراف و تبذیر است. آشنا ساختن دختران با آشپزی بدون اسراف و تباه کردن مواد اولیه از وظایف مادران است. قرآن کریم دستورهای متعددی در زمینه اقتصاد و امور معیشتی مردم دارد و همه آنها را به رعایت میانه روی در دخل و خرج سفارش می کند. مسرفین و کسانی که در استفاده از منابع و امکانات مادی زیاده روی می کنند، در قرآن از اهل دوزخ شمرده شده اند، آنجا که خداوند می فرماید: «و ان المسرفین هم أصحاب النار؛ و مسرفان اهل آتشند.» سوره غافر آیه ۴۳
تشویق و ترغیب به داشتن روحیه میانه روی در دختران؛ یکی از مهمترین عوامل کنترل اقتصاد خانواده است. میانه روی سبب رضایت و سازگاری اعضای خانواده خواهد شد. دخترانی که در خانه پدری و از والدین خود میانه روی را آموخته باشند؛ در زندگی مستقل خود برای شوهرشان سازگاری بیشتری داشته و اقتصاد خانواده زندگی متاهلی خود را با موفقیت بیشتری مدیریت می کنند.
تربیت اقتصادی، در اداره کردن زندگی نقش اساسی دارد و در ایفای نقش خانه داری و امور معیشتی اثر گذار است. از این رو، لازم است از دوره کودکی به تربیت اقتصادی دختران اهتمام ورزید و آنها را با روحیه قناعت و صرفه جویی پرورش داد.
محیط خانه و رفتار والدین بخصوص مادر، تاثیر فوق العاده ای بر روند تربیتی دختران خانواده خواهد گذاشت. مادران خواسته یا ناخواسته الگوی زندگی آینده دختران خود می شوند و به همین جهت است که باید دقت زیادی در رفتار خود داشته باشند. دختران پس از ازدواج هم سعی می کنند زندگی شان را به سبک مادرشان جلو ببرند و آداب خانه داری و همسر داری شان بسیار مشابه مادرشان است. قبل از آنکه بخواهید برای تربیت دختر خود اقدام کنید سعی کنید اول مادر خوبی باشید، بعد راه های تربیتی هموارتر خواهد شد!