کرایه ونک-میرداماد 950 تومان است. تقریبا کم پیدا می شود راننده ای که 50 تومان مابقی مبالغی که به او تحویل داده می شود را برگرداند. ممکن است گاهی مسافرین اعتراض کنند و یا شاید در دلشان بگویند این روز ها 50 تومان چیزی نیست و شاید هم می دانند که اگر حرفی بزنند مورد قبول واقع نخواهد شد.

در هر صورت در احکام اسلامی به چنین جایگاهی می گویند شبهه، یعنی مالی که چنین به دست می آید شبهه ناک است، حرام بودنش را مطمئن نیستم ولی قطعا شبهه ناک است.

این یک مثال ساده بود از ورود مال شبهه ناک به زندگی افراد در همین سامان که این روز ها درگیر انتخاب ریاست جمهوری است که بتواند با مشکل اقتصادی مقابله کند.

احتکار، کم فروشی، کم کاری در ساعات اداری، گران فروشی، ربا، تقلب در معامله و بسیار موارد دیگر می تواند موجب ورود مال حرام به زندگی افراد شود و کسب مال حرام می تواند منجر به نقض غرض شود!

درباره‌ی مال حرام در حدیثی داریم که إِنَّ الْحَرَامَ لَا یَنْمی وَ إِنْ نَمَى لَا یُبَارَکُ لَهُ فِیهِ ؛ مال حرام رشد نمی کند و زیاد نمی شود و اگر هم رشد کند ، برکت  نخواهد داشت. ( کافی / ج 5 / ص 125)

و همچنین:

إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى قَسَمَ الْأَرْزَاقَ بَیْنَ خَلْقِهِ حَلَالًا وَ لَمْ یَقْسِمْهَا حَرَاماً فَمَنِ اتَّقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ صَبَرَ أَتَاهُ اللَّهُ بِرِزْقِهِ مِنْ حِلِّهِ وَ مَنْ هَتَکَ حِجَابَ السِّتْرِ وَ عَجَّلَ فَأَخَذَهُ مِنْ غَیْرِ حِلِّهِ قُصَّ بِهِ مِنْ رِزْقِهِ الْحَلَالِ وَ حُوسِبَ عَلَیْهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ

خداوند عزیز و با عظمت خلایق را آفرید و روزی آن‌ها را نیز به صورت حلال برای آنها قرار داد. پس اگر کسی چیزی از حرام مصرف کند به همان میزان از حلال محروم می‌شود و در قیامت نیز مورد ملامت خداوند قرار خواهد گرفت. (کافی / ج 5 / ص 80)

حتی در بحران بازار اخیر مراجع فرموده بودند کسانی که از این بازار گل آلود ماهی بگیرند، به حرام دچار شده اند.

در هر صورت، توجه به کسب حلال می تواند در واحد های اقتصادی جامعه تاثیر گذار باشد و از بسیاری از آسیب های اجتماعی و اقتصادی پیشگری کند.

بقلم ر.ذوالفقاری