نظارت و كنترل در امر مديريت و اِعمال آن در هر سازمان و تشكيلات و نيز در سطح گسترده‌تر، در هر حكومتى اجتناب‌ناپذير است. اگر در تشكيلاتى نظارت و كنترل صورت نپذيرد، دچار هرج و مرج مى‌شود و به اهداف از پيش تعيين شده خويش دست نخواهد يافت. مقاله حاضر با رويكردى دينى و با استفاده از سيره و گفتار حضرت على(ع) و نوع نگرش آن بزرگوار به امر خطير نظارت، و هدف از آن مى‌پردازد.
كليد واژه‌ها: ناظر، نظارت، كنترل، عدالت، نظارت در نهج‌البلاغه.
مقدمه

با قاطعيت و جرئت مى‌توان ادعا كرد كه هيچ سازمانى به درصد بالاى هدف ترسيم شده خود دست نخواهد يافت مگر آنكه كنترل يك مدير قادر را به همراه داشته باشد تا نسبت به تحقق و انجام عمليات آگاهى پيدا نموده و قدرت پى‌گيرى و سنجش و اصلاح امور مربوط را پيدا كند.
نظارت و كنترل، ابزار كار مديران از رده‌هاى عالى تا رده‌هاى سرپرستى است و لزوم اين امر را در مراتب مختلف سازمان به سادگى مى‌توان لمس كرد. همچنين بدون وجود يك سيستم كنترل و نظارت، هر سازمان در دسترسى به اهدافش با مشكل رو به رو خواهد شد.
مهم‌ترين مسأله‌اى كه لزوم كنترل و نظارت را در سازمان ايجاب مى‌كند، وجود درصدى خطا در امور سازمان است كه در راه رسيدن به هدف وجود دارد و براى جلوگيرى از اين خطا و رفع اشكالات احتمالى، لزوم كنترل و نظارت ضرورى به نظر مى‌رسد.
مسأله نظارت و كنترل در امور حكومتى نيز از ضروريات است و حاكمان براى رسيدگى دقيق به امور كاركنان و مديران در رده‌هاى مختلف، ناچار به نظارت و كنترل دقيق و مستمر مى‌باشند و اگر اين نظارت در رده‌هاى مختلف سازمان‌ها و دستگاههاى حكومتى صورت نپذيرد، چه بسا زيان‌هاى جبران ناپذيرى به بار خواهد آورد و نتيجه آن بى عدالتى، رشوه خوارى و حيف و ميل بيت‌المال و ايجاد مفاسد اقتصادى خواهد بود.
در مقاله‌اى كه پيش رو داريد، نظارت و كنترل در حكومت حضرت على(ع) و ديدگاههاى آن حضرت درباره نظارت بر امور زيردستان و كاركنان و مديران و استانداران و تعامل آنان با مردم مورد توجه قرار گرفته است.
اميد آنكه مديران نظام اسلامى با پيروى از فرامين آن حضرت، بتوانند آن نظارتى را كه شايسته يك مدير مسلمان است مورد توجه قرار داده و دستورات آن حضرت را سرمشق خويش قرار دهند.

صفحات: 1· 2