اندیشه مهدویت، از زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و امامان (عج) تاکنون، همواره در جامعه اسلامی راسخ و پویا بوده است. این واقعیت به گونه‌ای در جامعه اسلامی مشهور می‌باشد که کسی نمی‌تواند به سادگی منکر آن شود.

متأسفانه این امر در طول تاریخ، دچار آسیب‌هایی، از جمله مدعیان دروغین شده است. در واقع از همان زمان غیبت کبری و ایجاد خلأ ظاهری در حضور آشکار معصوم، مدعیان با شگردهای جدیدی وارد شده و هر از چند گاهی فرد یا گروهی قد علم می‌کرد تا آن که در حدود دو قرن پیش از این، که مسلمانان مدتی بود که دوران شکوفایی و رشد همه‌جانبه خود (از آغاز اسلام تا قرن 6 و 7 و حداکثر 11) را پشت سر گذاشته بودند و در ذلت و وابستگی به بیگانگان واقع شده بودند و از نظر معنوی و فرهنگی هم در تشتّت بودند دشمنان اسلام در شبه قاره هند و پاکستان ، فردی بنام غلام احمد قادیانی را تقویت کردند و در منطقه سودان، مهدی سودانی، و در ایران هم با شکل‌گیری شیخیه، ادعای نیابت خاص توسط برخی از گروه‌های شیخیه، زمینه برای مدعیان بابیت و مهدویت را فراهم می‌کرد، لذا علی محمد باب و یارانش هم ابتداء به عنوان زمینه ساز ظهور و شاگردان شیخی مسلک وارد عرصه شده بودند ولی بعداً با ادعای مهدویت مورد حمایت استعمارگران واقع شدند. بنابر نقل‌های مستدل، اساساً بابیه را استعمار شخصاً ابداع کرد و پس از آن هم بهائیت از درون بابیه شکل گرفت که تاکنون بر بدعت‌های خود به اسم دین (!) پافشاری می‌کند، این جریان‌ها ادامه داشت تا با هوشیاری امام راحل (ره) و همیاری و جانفشانی مردم دیندار ایران اسلامی، دست استعمار و طاغوت از ایران جدا شد و زمینه‌های رشد فکری و فرهنگی آغاز شد.

پس از پایان دفاع مقدس و غفلت‌های فرهنگی پس از آن، آموزه های دینی و خصوصاً مهدویت تا حدودی مهجور ماند، و براساس اسناد موجود، دشمن هم از این فرصت استفاده کرد و با راه‌اندازی افراد و فرقه‌های شبه عرفانی یا به اصطلاح مدعیان کاذب عرفان و معنویت، سعی کرد خلأ موجود را با خوراک مسموم و جاهلی خود پر کُند.

لذا شناخت آفات نظری و عملی و آسیب‌های ذهنی و عینی اندیشه مهدویت، امری پسندیده و لازم می‌باشد. در عین حال، شناخت انحرافات و تحلیل ریشه‌ها و علل پیدایش و رشد مدعیان مهدویت، یک «ضرورت عقلانی» است؛ تا با نابود کردن «علل»، معلول‌ها نیز از بین رفته و با ادعاهای پیدا و پنهان در حال وقوع نیز مبارزه شود.

این پژوهش که با موضوع جریانهای منحرف مهدویت در دو قرن اخیر تدوین شده است جمع آوری اطلاعات در آن به روش کتابخانه ای براساس اسناد و مدارک دینی و تاریخی است. لذا انحراف زدایی از آموزه اصیل مهدویت امری اجتناب ناپذیر است همچنین ارایه آگاهیهای لازم برای توده مردم زمینه ای برای جلوگیری از گرایشات احتمالی مردم در عصر حاضر میباشد.

واژگان کلیدی: مهدویت، مدعیان، نیابت، شیخیه، بابیت، بهائیت، قادیانیه، سودانی

ف . حسینمردی