چکیده

امامان پاك الگو و سرمشق ديگران بودند،و با آنكه مقام رفيع امامت آنان را از مردم ممتاز مى‏ساخت،و برگزيده‏ى خدا و حجت او در زمين بودند در عين حال در جامعه حريمى نمى‏گرفتند،و خود را از مردم جدا نمى‏كردند،و به روش جباران انحصار و اختصاصى براى خود قائل نمى‏شدند،و هرگز مردم را به بردگى و پستى نمى‏كشاندند و تحقير نمى‏كردند… امام علي بن موسي الرضا (ع) نيز همانند ديگر ائمه طاهرين (ع) از چنين ويژگي هاي ممتاز اخلاقي برخوردار بودند.

 از آنجا که ائمه ،عليهم‏السلام، مبارزه سياسى خود را به‏شيوه‏اى متناسب با اوضاع و شرايط، شدت  می بخشيدند، زندگى امام هشتم ،عليه‏السلام، كه قريب بيست‏سال از حساسترين دورانهاى تاريخ اسلام  که تعيين كننده و مهم بود را فراگرفته كه بجاست درباره آن تامل و تحقيق لازم به كار رود .سوالی که در اینجا مطرح می شود ، بررسی چگونگی سیره اخلاقی سیاسی امام رضا (علیه السلام ) است. لذا هدف از اين نوشتار ، بررسي ابعاد مختلف فعاليت هاي امام رضا (ع) و نيز سيره اخلاقي ايشان مي باشد .

منابع مورد استفاده در این پژوهش بیشتر از کتاب های تاریخ عمومی و شرح زندگانی 12 امام علیهم السلام و آثاری که در خصوص زندگانی هر یک از ائمه به صورت خاص تألیف شده است و تعدادی از مقالات است.

 حاصل آنکه با ولايتعهدى امام جامعه‏ ى وسيع اسلامى دريافت ‏شايسته‏ ترها كيستند و مامون با عمل خود بر چه حقيقتى اعتراف كرده است.و نيز در اين رهگذر،امام از مدينه تا مرو در شهرهاى مختلفى از بلاد اسلام با مردم روبرو شد،و مسلمين كه در آن روزگاران با نبودن وسائل ارتباط جمعى از بسيارى آگاهيها محروم بودند او را ملاقات كردند و حق را مشاهده نمودند، آشنايى بسيارى از متفكران و دانشمندان مختلف كه در مرو با امام به مناظره و بحث نشستند و اثبات عظمت علمى امام،و شكست مامون و خنثى شدن توطئه‏هايش براى تحقير امام عليه السلام را بايد از اثرات مثبت‏سياست امام تلقى نمود .

واژگان کلیدی: سیره علمی، سیره اخلاقی امام رضا(علیه السلام)، امامت، قیام های علوی، جنبش های سیاسی

حمیده آقاجانی