… ۳) روزه‌ی سائحان (عاشقان و محبّان)

اينها كسانی هستند كه دل به دستوردهنده داده‌اند و او را دوست می‌دارند. وقتی محبوب دستور می‌دهد، به فكر سود و زيان نيستند. آنها عاشقند و عاشق خودی نمی‌بيند كه سود و زيان برايش مطرح باشد.

چنان پر شد فضای سينه از دوست

كه ياد خويش گم شد از ضميرم

عاشق غرق توجّه در محبوب است. چون محبوب را دوست دارد، هر چه محبوب می‌گويد برايش دوست داشتنی است. نفس اطاعت از محبوب برايش لذّت‌بخش است. كسانی كه اين‌گونه روزه می‌گيرند عاشقند و اين روزه، روزه‌ی قلب و باطن است. در حقيقت جان انسان روزه گرفته است امّا گوهر و كانون روزه‌اش، روزه‌ی قلب اوست و چون قلب كانون عشق است، او روزه‌ی عاشقانه گرفته است. او از هرچه غير خداست، روزه گرفته است. عبادت اين گروه به تعبير روايات، عبادة الاحرار (عبادت آزادگان) است. انسان‌هايی كه از غير خدا آزاد شده‌اند.

فاش می‌گويم و از گفته‌ی خود دلشادم

بنده‌ی عشقم و از هر دو جهان آزادم

كسانی كه بنده‌ی عشقند، از عبوديت غير خدا آزادند. قرآن فرمود: وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَدا:[۱]و[۲] احدی را در بندگی خدا شريك نكردند.

روزه‌ی اينها روزه‌ی سائحان است. روزه‌ی كسی كه اهل سياحت در ملكوت هستی است و غرضی جز رضای پروردگار ندارد. اينها با لذّت و شيرينی روزه می‌گيرند. برخلاف گروه اوّل كه برای ترس از تلخی بزرگتر، سختی روزه را متحمّل می‌شوند و گروه دوم كه به طمع سود در برابر سختی روزه صبر می‌كنند.

زهر از قِبَل تو نوشداروست

فحش از دهن تو طيّبات است

***

به حلاوت بخورم زهر كه شاهد ساقی است

به ارادت بكشم درد كه درمان هم از اوست…*

[۱]- روزه لايه‌هايی دارد و هرچه روزه عميق‌تر می‌شود لايه‌های رويين را هم به همراه دارد. كسی كه روزه‌ی باطن دارد، روزه‌ی ظاهر هم دارد و كسی كه روزه‌ی قلب دارد، روزه‌ی باطن و ظاهر دارد.

[۲]- سوره‌ی كهف، آيه‌ی ۱۱۰.