چکیده

تعامل هر کشوری با دوستان و دشمنان خود در سایه­ی آموزه­های دینی آن کشور شکل می­گیرد و شایان توجه است که ملت­ها و امت­ها یکدیگر را بواسطه این خصوصیات می­شناسند. اسلام نیز به عنوان آخرین و کامل ترین دین الهی سیره ی خاصی در این موضوع دارد و همین سیره ممتاز اسلام در فرایند شکل­گیری و خصایص اخلاقی او در ارتباط با خودی­ها و غیر خودی­ها، منجر به دو معرفی تاریخی از جامعه اسلامی شده است و قرآن نیز بر این دو تعریف و توصیف صحه می­گذارد. یک تعریف از زبان حضرت موسی در تورات که سیر متعالی شکل­گیری جامعه نبوی را اینگونه توصیف می­کند که مسلمانان مانند بزری هستند که سر از زمین بیرون می­آورند و در سایه مراقبت­ها تنومند می­شوند تا آنجا که مستقل شده و روی پای خویش می­ایستند و سایر جوامع دوست و دشمن را شگفت­زده می کنند. تعریف دیگر از زبان حضرت عیسی و در انجیل ذکر شده است که مسلمانان را در برابر کافران سرسخت و نفوذناپذیر و در میان خودشان مهربان و متحد و در برابر خدای متعال خاضع به تصویر می­کشد.

این تحقیق، هریک از این خصوصیات ذکر شده برای اسلام در دو دین بزرگ پیش از آن را بر اساس نکات تفسیری و همچنین مصادیقی از تاریخ اسلام و بیانات حضرت آیت­الله خامنه­ای^{حفظه­الله}  را شرح و بسط داده است و حدود و صغور و الزامات و نکات آن­ها را بیان نموده است.

نکته اساسی و کاربردی در این رابطه، بسط جامعه نبوی به کل تاریخ و نه فقط آن اجتماع صدر اسلام است که این مسئله بواسطه قید معیّت که در آیه کلیدی این تحقیق یعنی آیه بیست و نه سوره مبارکه فتح آمده، تصریح شده است. بر این اساس کلیه کسانی که متمسک به پیامبر اکرم^(ص) باشند و نه فقط همراهی زمانی با ایشان، در واقع همراهان ایشان خواهند بود و اینانند که به شکلی متعالی رشد کرده و بلوغ می­یابند و تحت تعلیمات ایشان رفتارهای درونی و بیرونی خویش را تنظیم می­کنند.

کلیدواژگان: جامعه نبوی، جامعه دینی، شدت با کفار، رحمت با دوستان، عبادات فردی و اجتماعی

مریم مصدق