در جمع زنان، شخصیت‌هایی وجود دارد که درخشش معنویتشان در سراسر تاریخ اسلام پرتو افکنده است. فاطمه بنت الحسن از اینگونه زنان بود. این بانوی کریمه، که معنویت او در طول تاریخِ اسلام نورافشانی کرده است، از خاندان پاک رسالت و عصمت بوده و در شرافت و حیاء و عفت، سرآمد زنان عصر خود است. برای او اوصافی همچون: فاضله، عالمه، صالحه، صدیقه، پارسا و پرهیزگار شمرده‌اند.

او دختر امام حسن مجتبی (ع) بود. طینت پاک و اخلاق منحصر به فرد او سبب شد تا امام حسین (ع) او را به همسری امام سجاد (ع) در آورد. بیش از نیم قرن از هجرت تاریخی رسول اکرم(ص) به مدینه می‌گذشت. در آن ایام پیوندی خجسته در خاندان پاک پیامبر(ص) به وقوع پیوست.

این پیوند یکی از زیباترین رخدادهای تاریخ اسلام است. دو نسل امامت به هم رسید و از اینها فرزندانی پاک و طاهر به وجود آمد که ائمه(ع) به آنان مباهات می‌کردند. این پیوند مبارک که بین حضرت امام زین العابدین(ع) و فاطمه دختر امام حسن مجتبی(ع) برقرار شد، شادی و سرور را به خاندان پاک پیامبر(ص) هدیه کرد و لبخند مسرت را بر لبان مبارک آنان نشاند. در بیشتر کتب معتبر نوشته‌اند تنها همسری که به عقد دائمی ‌امام سجاد(ع) در آمد، فاطمه دختر امام حسن بوده است.

دختر، همسر و مادر امام؛ کسانی که آیه تطهیر در شأن و مقامشان نازل شده است. فاطمه در خانه‌هایی زندگی می‌کرده که اهل آن، در عبادت، از برگزیدگان خلق بوده‌اند و از جهتی این بانوی بزرگوار، مصداقِ «ارْحام مطَهَّره» است که در زیارت وارث وارد شده است؛ فاطمه بنت الحسن هم دختر امام بود و هم همسر امام و هم مادر امام.

امام صادق علیه السلام درباره‌ جده‌شان فاطمه بنت الحسن چنین فرمودند:«او زنی صدیقه و راستگو بود و در دودمان حضرت امام حسن علیه السلام، کسی به درجه او نرسید.»

آن ماه که دختر حسن بود
معصومه و زُبده زَمَن بود

ایشان در کربلا حضور داشتند و در کنار حضرت زینب به پرستاری از امام خویش مشغول بود. در دل او علاوه بر زخم‌های عمیق شهادت اهل بیت پیامبر، نگرانی بیماری همسر و مقتدایش هم موج می‌زد.

فرزند کوچک او امام محمد باقر هم در دشت کربلا حضور داشت و اینها همه یعنی او با خانواده‌اش در قیام کربلا به یاری امام زمانش رفته بود و پس از واقعه روز عاشورای سال 61 هجری، نه یک غم که هزاران غم بر جگرش شعله کشیده بود.

او از سویی باید در حفظ و سلامتی امام سجاد می‌کوشید و از سویی باید به مراقبت از پسر خویش محمد بن زین العابدین می‌پرداخت؛ چراکه هر دوی این بزرگواران امامان پس از حسین بن علی بودند و باید راه هدایت پیامبر را بر مردم می‌گشودند.

اگر چه همسر و پسر او در کربلا شهید نشدند، اما او همچون پیام‌بری بود از قیام کربلا که تمام مصائب اهل بیت را به چشم جان دیده و درک کرده و به گونه‌ای خانواده و یاران همسرش را در کربلا از دست داده بود.

فاطمه بنت الحسن بی‌شک از پدرش خصوصیات بسیاری به ارث برده بود. او یقیناً از صبر امام مجتبی بهره‌ها داشت؛ صبور بود که در کاروان اسرای کربلا همسر بیمارش را بر شتران بی‌جهاز می‌دید و دم بر نمی‌آورد مبادا که جان امام زمانش به خطر بیفتد. او دورا دور از علی بن الحسین، امام سجاد، مراقبت می‌کرد و از سویی در سلسله کاروان اسرا پسر کوچکش محمد بن علی را می‌دید و واژه واژه صبر را در وجودش می‌پروراند.

فاطمه خانواده‌ای نیکو داشت و نسلی نیکو تربیت کرد. خداوند او را انتخاب کرده بود تا نسل امامت را از رحم او ادامه دهد.

او با شهادت خوب آشنا بود. فاطمه در کنار پدرش با شهادت انس گرفته بود و از همان هنگام که تیرهای کینه و بی‌بصیرتی را بر پیکر بی‌جان پدرش حسن بن علی دیده بود، خوب می‌دانست که دین خدا را یاری هم‌چون خون بها نیست و او با کربلا آشنا بود.

او کربلا را خوب می‌شناخت و صبر در برابر مصیبت را بلد بود. او در کاروان کربلاییان الگویی همچون زینب داشت که کوه صبر بود و از او می‌آموخت و از همسرش پرستاری می‌کرد.

فاطمه بنت الحسن ایثارگر راه دین خدا بود و الگویی است برای تمام زنان آزاده و ایثارگر…

پی‌نوشت‌
1.    بحار الانوار
2.    منتهی الآمال
3.    یاران شیدای حسین

طهورا ابیان