چهل سخن نورانی از امام باقر علیه السلام
1. إنَّ حَدِیثَنا یُحْیِی القُلُوبَ
به راستی که حدیث ما دل ها را زنده می کند.
بحارالأنوار، ج 2، ص 144
2. لا یکونُ اَلعَبدُ عالِماً حَتّی لا یکونَ حاسِداً لِمَن فَوقَهُ و لا مُحَقِّراً لِمَن دُونَهُ
هیچ بنده ای عالم نباشد تا اینکه به بالا دست خود حسد نبرد و زیر دست خود را خوار نشمارد.
تحف العقول ص293
3. لا یُسَلِّم أَحَدٌ مِنَ الذُّنُوبِ حَتَّی یخزَن لِسانَه
هیچ کس از گناهان سالم نمی ماند ، مگر اینکه زبانش را نگه دارد.
بحارالانوار،ج75،ص178
4. لا تَنالُ وِلایَتُنا إلاّ بِالْعَمَلِ وَ الْوَرَعِ
ولایت و شفاعت ما شامل نمی شود مگر افرادی را كه دارای عمل ـ صالح ـ و نیز پرهیز از گناه داشته باشند.
وسائل الشّیعه، ج 11، ص 196
5. خُذُوا الكَلِمَهَ الطَّیِّبَه مِمَّن قَالَها و إِن لَم یَعمَل بِها
سخن نیك را از هر كسی ، هر چند به آن عمل نكند ، فرا گیرید.
بحارالانوار، ج 75 ، ص 170
6. مَن حَسُنَت نِیَّته، زِیدَ فِی رِزقِه
هر كه خوش نیت باشد ، روزی اش افزایش می یابد.
بحارالانوار، ج 75 ، ص 175
7. مَن حَسُنَ بِرُّه بِأَهلِه، ِزیدَ فِی عُمرِه
هر كس با خانواده اش خوش رفتار باشد ، بر عمرش افزوده می گردد.
بحارالانوار، ج 75 ، ص 175
8. قُولُوا لِلنَّاسِ أَحسَن مَا تُحِبُّون أَن یُقَال لَكُم
بهترین چیزی را كه دوست دارید درباره شما بگویند ، درباره مردم بگویید.
بحارالانوار، ج 65 ، ص 152
9. إنَّ الْمُؤْمِنَ أخُ الْمُؤمِنِ لا یَشْتِمُهُ، وَ لا یُحَرِّمُهُ، وَ لا یُسییءُ بِهِ الظَّنَّ
مؤمن برادر مؤمن است، باید او را دشنام ندهد، سرزنش و بدگوئی نكند، و او را از خوبیها محروم نگرداند، و به او بدگمان نباشد.
تحف العقول، ص 221
10. الْحِكْمَهُ ضالَّهُ الْمُؤْمِنِ، فَحَیْثُ ماوَجَدَ أحَدُكُمْ ضالَّتَهُ فَلْیَأخُذْها
دانش وحكمت، گمشده ـ ارزشمندی برای ـ مؤمن است، كه هر كجا و نزد هركس یافت شود باید آن را دریافت نماید.
تنبیه الخواطر، ص 468
11. إنّا نَأمُرُ صِبْیانَنا بِالصَّلاهِ إذا كانُوا بَنی خَمْسِ سِنین، فَمُرُوا صِبْیانَكُمْ إذا كانوا بَنی سَبْعِ سِنین
ما ـ اهل بیت عصمت و طهارت ـ كودكان خود را از دوران پنج سالگی به انجام نماز دستور می دهیم، ولی شما ـ دوستان و پیروان ما ـ فرزندان خود را از سنین هفت سالگی وادار به نماز نمائید.
وسائل الشّیعه، ج 4، ص 31، ح 4434
12. أنْ قَضی مُسْلِماً حاجَتَهُ، قالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ: ثَوابُكَ عَلَی وَلا اَرْضی لَكَ ثَواباً دُونَ الْجَنَّهِ
هركس حاجتی را برای مسلمانی برآورده كند و گره از مشكلش بگشاید، خداوند متعال به او خطاب كند: ثواب و پاداش تو بر عهده من خواهد بود و غیر از بهشت چیز دیگری لایق تو نخواهد بود.
مستدرك الوسائل، ج 12، ص 402، ح 6
13. لا یَكُونُ الْعَبْدُ عابِداً لِلّهِ حَقَّ عِبادَتِهِ حَتّی یَنْقَطِعَ عَنِ الْخَلْقِ كُلِّهِمْ، فَحینَئِذ یَقُولُ: هذا خالِصٌ لی، فَیَقْبَلُهُ بِكَرَمِهِ
بنده ای به حقیقت عبادت در برابر خداوند آن گونه كه حق عبادت اوست، نمی رسد مگر آن كه از همه قطع امید كند- و تنها امیدش خدای یكتا باشد- در یك چنین حالتی خداوند گوید: این عمل خالصانه برای من است و آن را مورد قبول و عنایت خود قرار می دهد.
بحارالأنوار، ج 70، ص 111، ح 14
14. مَنْ طَلَبَ الدُّنْیا اسْتِعْفافاً عَنِ النّاسِ، وَ سَعْیاً عَلی أهْلِهِ، وَ تَعَطُّفاً عَلی جارِهِ، لَقَی اللهَ عَزَّ وَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ وَجْهُهُ مِثْلُ الْقَمَرِ لَیْلَهَ الْبَدْرِ
هركس دنیا را به جهت یكی از این سه حالت طلب كند روز قیامت در حالتی محشور می گردد و به ملاقات خداوند متعال نایل می شود كه صورتش همچون ماه شب چهارده، نورانی است:
بی نیازی از مردم، آسایش و رفاه خانواده و عائله اش، كمك و رسیدگی به همسایه اش.
وسائل الشّیعه، ج 17، ص 21، ح 5
15. مَنْ دَعَا اللهَ بِنا أفْلَحَ، وَ مَنْ دَعاهُ بِغَیْرِنا هَلَكَ وَ اسْتَهْلَكَ
هر كه خداوند را به وسیله ما بخواند و ما را واسطه قرار دهد رستگار و موفّق خواهد شد. وكسی كه غیر از ما اهل بیت ـ عصمت و طهارت ـ را وسیله گرداند ناامید و هلاك خواهد گشت.
أمالی شیخ طوسی، ج 1، ص 175
16. قُولُوا لِلنّاسِ أحسَنَ ما تُحِبُّونَ أن یقالَ لَکم
به مردم بگویید بهتر از آن چیزی که می خواهید به شما بگویند.
محاضرات ج 1 ص 251
17. لا فَضیلَةَ کالجِهادِ، ولاجِهادَ کمُجاهَدَةِ اَلهَوی
فضیلتی چون جهاد نیست، و جهادی چون مبارزه با هوای نفس نیست
تحف العقول ص 286
18. الكَمال كُلُ الكَمال التَّفَقهُ فِی الدِّینِ وَ الصَبرُ عَلی النائِبَه وَ تَقدِیرُ المَعیشَةِ
نهایت كمال ، فهم در دین و صبر بر مصیبت ، و اندازه گیری در خرج زندگانی است.
اصول کافی، ج 1 ، ص 39
19. مَن عَمِلَ بما یَعلَم عَلَّمَهُ الله ما لَم یَعلَم
هر کس به آنچه که می داند ، عمل کند ، خداوند آنچه را که نمی داند ، به او خواهد آموخت.
بحارالانوار : ج 78 ، ص 189
20. اِتَّقُوا المُحَقَّراتِ مِنالذُّنوبِ
از گناهانى كه به نظرتان كوچك مىآید بپرهیزید.
میزان الحكمه، ح 6808
21. مَن كَانَ ظاهِرُه أَرجَح مِن بَاطِنِه، خَفَّ مِیزانه
هر كس ظاهرش از باطنش بهتر باشد ، ترازوی اعمالش سبك می شود.
بحارالانوار، ج 4 ، ص 404
22. فإِنَّ الیَوم غَنِیمَه و غَداً لا تَدرِی لِمَن هُو
امروز ، غنیمت است ، در حالی كه نمی دانی فردا ، از آن كیست.
بحارالانوار، ج 75 ، ص 179
23. یُحفَظ الأَطفال بِصَلاحِ آبائِهِم
فرزندان ، به واسطه صالح بودن پدرانشان ( از انحراف ) محفوظ می مانند.
بحارالانوار، ج 68 ، ص 236
24. الإِیمانُ حُبٌّ و بُغضٌ
ایمان، دوستی ( با دوستان خدا ) و دشمنی ( با دشمنان خدا ) است.
تحف العقول، ص 304
25. إِنَّ اللهَ یُحِبُّ إِفشاءَ السَّلام
خداوند ، آشكار كردن سلام را دوست دارد.
تحف العقول ، ص 311
26. إِنَّ الحَسد لَیَاكُل الإِیمَان كَما تَاكُل النَّار الحَطَب
حسد ایمان را می خورد ، چنانكه آتش هیزم را می خورد.
كافی ، ج 2 ، ص 306
27. رَحِمَ اللهُ عَبداً أَحیا العِلم
خدا رحمت كند بنده ای را كه علم را زنده كند.
كافی ، ج 1 ، ص 41
28. تَزَین للَّهِِ بِالصِّدقِ فِی الاعمالِ
با راست کردارى، خود را براى خدا بیاراى.
تحف العقول، ص 285
29. إنَّ أعْمالَ الْعِبادِ تُعْرَضُ عَلی نَبیِّكُمْ كُلَّ عَشیَّهِ خَمیس، فَلْیَسْتَحِ أحَدُكُمْ أنْ یُعْرِضَ عَلی نَبیِّهِ الْعَمَلَ الْقَبیح
همانا تمام كارها و حركات بندگان در هر شب جمعه بر پیغمبر اسلام عرضه می گردد، پس حیاء كنید از این كه عمل زشت شما را نزد پیغمبرتان ارائه دهند.
وسائل الشّیعه، ج 11، ص 391
30. اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ
در کار خود، [فقط] با کسانى مشورت کن که از خدا می ترسند.
تحف العقول، ص 293
31. الصَّبرُ صَبرانِ: صَبرٌ عَلی البَلاءِ حَسَنٌ جَمیلٌ وَ أفضَلُ الصَّبرَین الوَرَعُ عَن المَحارم
صبر بر دو گونه است: صبر بر بلا که نیکو و زیباست و برترین این دو قسم پرهیز نمودن از حرام های الهی است.
جهاد با نفس ،ح 163
32. من تَرک الجَماعَة رغبَةً عَنها و عَن جَماعَةِ المُسلمِین مِن غیر عِلَّةٍ فَلا صَلاة لَه
کسی که از روی بی میلی ،بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست.
امالی شیخ صدوق،ص290
33. بُنِی الاِسلام علی الخَمس الصَلوة و الزَکوة و الصَوم و الحَج و الوِلایَةو لَم یناد بشىء ما نُودى بِالوِلایة یوم الغَدیر
اسلام بر پنج پایه استوار شده است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت و به هیچ چیز به اندازه آنچه در روز غدیر به ولایت تاکید شده، ندا نشده است.
کافى 2، 21، ح 8
34. تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ
لبخند آدمى به روى برادر دینی اش حسنه است.
مشکاة الأنوار ، ص 316
35. ما شیعَتُنا إلّا مَنِ اتَّقَى اللّهَ و أطاعَهُ
شیعه ما تنها کسى است که تقوا پیشه و مطیع خداوند باشد.
تحف العقول، ص 295
36. اَلحَیاءُ والإیمانُ مَقرونانِ فی قَرَنٍ فَإذا ذَهَبَ أحدُهُما تَبِعَهُ صاحِبُهُ
حیا و ایمان به یک ریسمان پیوستهاند . چون یکى برود، دیگرى نیز ازپىِ آن برود.
الکافى، ج 2، ص 106
37. اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقى بِالتَّقوى عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ وَ یُجَلّى بِالتَّقوى عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَهُ
خداوند عزوجل به وسیله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمىرسد، حفظ مىکند و کوردلى و نادانى را از او دور مىنماید.
کافى، ج 8، ص 52، ح 16
38. مَن تَوَكَّلَ عَلَى اللّهِ لایُغلَبُ وَمَنِ اعتَصَمَ بِاللّهِ لایُهزَمُ
هر کس به خدا توکل کند، مغلوب نشود و هر کس به خدا توسل جوید، شکست نخورد.
جامع الأخبار ص322
39. ما مِن شَیءٍ أحَبَّ إلَى اللّهِ عَزَّوجلَّ مِن عَمَلٍ یداوَمُ عَلَیهِ ، وإن قَلَّ
هیچ چیز نزد خداوند عزّوجلّ محبوبتر ازعملى نیست که بر آن مداومت شود ؛ هر چند اندک باشد.
الکافی : ج 2 ، ص 82 ، ح 3
40. عَالِمٌ ینتَفع بِعِلمِه أَفضَل مِن سَبعین ألف عَابد
دانشمندی كه از علمش سود برند، از هفتاد هزار عابد بهتر است .
بحارالانوار،ج75 ،ص173
