همه به سوی خدا
عید است و دارد هر کسی در دل تمنّای دیگر ما را نباشد غیر تو در دل تمنّای دیگر
عید فطر
بسیاری فکر می کنند که وقتی عید فرا رسید، عبادت و ارتباط با خدا تمام شده و فصل بخور بخور و نشاط و شادی رسیده است؛ ولی فرهنگ غنی دعاهای معصومین علیهم السلام به ما می گوید که عید، تازه اوّل حرکت به سمت خدا است، هر چند شادی و نشاط و دید و بازدید لازم است؛ ولی همه آنها نیز باید در مسیر الهی و برای رضای خداوند و حرکت به سوی او باشد.
حضرت باقر علیه السلام در دعای قبل از نماز عید به خداوند متعال عرضه می دارد: «اللَّهُمَّ مَنْ تَهَیأَ فِی هَذَا الْیوْمِ اَوْ تَعََبَّأََ اَوْ اَعَدَّ وَاسْتَعَدَّ لِوَفَادَةِ مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ وَ نَوَافِلِهِ وَ فَوَاضِلِهِ وَ عَطَایاهُ فَاِنَّ اِلَیک یا سَیدِی تَهْیئْتِی وَ تَعْبِیتِی واِعْدَارِی وَاسْتِعْدَادِی؛ (3) خدایا! هر کس مهیا شده است در این روز و یا آماده و مستعدّ و زمینه سازی کرده است برای ورود به نزد مخلوقی (آنهایی که در روز عید جایزه می دهند) به امید جایزه، صله ها، بخششها و عطاهای او؛ ولی من ای آقایم! آمادگی و تهیه و زمینه سازی و استعداد خود را به سوی تو [و حرکت به جانب تو] فراهم نموده ام.»
عین همین دعا در اعمال شب جمعه که یکی از اعیاد است آمده؛ (4)
منتهی در ادامه اضافه ای دارد که راز رفتن به سوی خدا و درگاه او را نیز تبیین می کند: «یا مَنْ لَا یخِیبُ عَلَیهِ سَائِلٌ وَلَا ینْقُصُهُ نَائِلٌ فَاِنِّی لَمْ اَتِک ثِقَةً بِعَمَلٍ صَالِحٍ عَمِلْتُهُ… ؛ (5) ای کسی که ناامید نمی کند سائلی را و عطا و بخشش او باعث نقصش [نیز] نمی شود، به راستی عمل صالحی که به آ ن تکیه کنم، نیاورده ام.»
حضرت رضا علیه السلام فرمود: «اِنَّمَا جُعِلَ التَکبِیرُ فِیهَا صَلَاةِ الْعِیدِ اَکثَرُ مِنْهُ فِی غَیرِهَا مِنَ الصَّلَوَاتِ لِاَنَّ التَّکبِیرَ اِنَّمَا هُوَ تَعْظِیمٌ لِلَّهِ وَتَمْجِیدٌ عَلَی هُدًی وَعَافَی کمَا قَالَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: «وَلِتُکبِّرُوا اللهَ عَلَی مَا هَدَیکمْ وَلَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ»؛ تکبیر در نماز عید بیش تر از نمازهای دیگر قرار داده شده است؛ زیرا تکبیر، تعظیم برای خداوند و ارزش گذاری بر هدایت و عافیت الهی است. همان طور که خداوند جلیل می فرماید: «و برای اینکه بزرگ بدارید خدا را بر هدایت نمودنتان و شاید که شکرگزار باشید.» (6)

معراج
نزدیک شدن به مقامات محمد و آل محمد
در دعای نماز عید عرضه می داریم: خدایا! «اَسْئَلُک اَنْ تُدْخِلَنِی فِی کلِّ خَیرِ اَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ کلِّ سُوءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُک عَلَیهِ وَعَلَیهِمْ؛ (7) می خواهم که وارد کنی مرا [در این روز] در هر خیری که محمد و آل او را در آن داخل نمودی و اینکه بیرون کنی مرا از هر بدی که محمد و آل او را از آن خارج ساختی. صلوات تو بر او و آلش.»
امّا خیری که محمد و آل، داخل آن شده اند و شرّی که از آن خارج شده اند خلاصه اش همان است که در آیه تطهیر آمده است: «اِنَّمَا یرِیدُ اللهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیراً»؛ (8) «خداوند اراده نموده پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.»
علامه طباطبایی رحمه الله می گوید: «معنای آیه تطهیر این است که خداوند اراده ابدی نموده است که شما اهل بیت را از همه نوع پلیدی، اعتقاد باطل، گناه، با تجهیز کردن به اعتقاد حق، و دادن موهبت الهی عصمت پاک گرداند.» (9)
بسیاری فکر می کنند که وقتی عید فرا رسید، عبادت و ارتباط با خدا تمام شده و فصل بخور بخور و نشاط و شادی رسیده است؛ ولی فرهنگ غنی دعاهای معصومین علیهم السلام به ما می گوید که عید، تازه اوّل حرکت به سمت خدا است، هر چند شادی و نشاط و دید و بازدید لازم است؛ ولی همه آنها نیز باید در مسیر الهی و برای رضای خداوند و حرکت به سوی او باشد
درخواست بهترین خیرها
«اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْئَلُک مِنْ خَیرِ مَا سَئَلَک عِبَادُک الْمُرْسَلُونُ وَ اَعُوذُ بِک مِنْ شَرِّ مَا اَعَاذَ بِهِ عِبَادُک الْمُخْلَصُونَ؛ (10)
خدایا! از تو می خواهم از بهترین آنچه که بندگان فرستاده شده ات (انبیاء و یا بندگان صالحت) از تو خواستند و پناه می برم به تو از شرّ آنچه بندگان مُخلَصت [و یا مرسل و یا صالحت] از آن به تو پناه بردند.»

بخشش گناهان
از اهداف مهم روز عید، رسیدن به عفو الهی و بخشش گناهان است.
در دعای قبل از نماز عید می خوانیم: «فَیا عَظِیمُ یا عَظِیمُ یا عَظِیمْ اِغْفِر لِی الْعَظِیمَ مِنْ ذُنُوبِی فَاِنَّهُ لَا یغْفِرُ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ اِلَّا اَنْتَ…؛ (11)پس ای با عظمت و ای بزرگ و ای بزرگ! بیامرز گناهان بزرگم را؛ زیرا گناهان بزرگ را جز تو [کسی] نیامرزد.»
دارم امید عاطفتی از جنابِ دوست کردم جنایتی و امیدم به عفو اوست

آری، در اعیاد الهی، درهای رحمت الهی باز و زمینه مغفرت و بخشیده شدن فراهم است، هوشمند می خواهد که از این ایام و لحظه های آن بهره برداری کند.
امام علی علیه السلام فرمود: «اَلَا وَاِنَّ هَذَا الْیوْمَ یوْمٌ حُرْمَتُهُ عَظِیمَةٌ وَبَرَکتُهُ مَأمُولَةٌ وَالْمَغْفِرَةُ فِیهِ مَرْجُوَّةٌ؛ (12)بیدار باشید، امروز (روز عید فطر) روزی است که احترامش بزرگ و برکتش مورد آرزو و آمرزش [خداوند] در آن روز امید می رود.»

پی نوشت ها :
1) نهج البلاغه، محمد دشتی، ص 732، حکمت428.
2) مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، بیروت، آل البیت، سوم، 1411 هـ . ق، 1991 م، ج 6، ص 154، ح 6679/8.
3) تهذیب، همان، ج 3، ص 142.
4) مفاتیح الجنان، اعمال شب جمعه، ص 54
5) همان، اعمال شب جمعه، ص 54؛ و تهذیب، ج 3، ص 142.
6) وسائل الشیعه، همان، ج 5، ص 105، ح 1، باب 10.
7) وسائل الشیعه، همان، ج 5، ص 131، روایت 2، باب 26، باب استحباب دعا.
8) احزاب / 33.
9) المیزان، علامه طباطبایی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ج 16، ص 33.
10) وسائل الشیعة، همان، ج 5، ص 132، ح 5
11) بحار الانوار، ج 88، ص 19.
12) مستدرک الوسائل، همان، ج 6، ص 160، ادامه حدیث 6680/9.
فرآوری : محمدی

صفحات: 1· 2