رییس اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در 24 دانشگاهی که آموزش‌های مورد نظر ما ارایه شد، آگاهی جوانان برای معیارهای همسرگزینی به 68 درصد ارتقا یافت.

گلایل اردلان در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهرخانه، با اشاره به وضعیت برنامه ازدواج سالم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: در حال حاضر حدود 11 میلیون جوان در آستانه سن ازدواج هستند؛ ازآن‌جایی‌که نوجوانان تا زمان دبیرستان چارچوب‌های ذهنی خود را دارند و زمانی که وارد دانشگاه می‌شوند نیز آگاهی لازم را نسبت به انتخاب همسر مناسب ندارند، از رسالت‌ها و برنامه‌های اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت، بحث ترویج و آموزش همسرگزینی سالم و عقلایی به جوانان است که در این زمینه تاکنون از 58 دانشگاه در 24 دانشگاه این فعالیت را انجام داده‌ایم.

گروه‌های هدف برنامه ازدواج سالم وزارت بهداشت
او ادامه داد: گروه هدف اولیه آموزش، مربیان این حوزه شامل رؤسای شبکه‌های بهداشتی درمانی، کارشناسان مرتبط با جوانان، ذی‌نفعان مانند همکاران هلال احمر، معارف اسلامی، سلامت خانواده، سلامت جوانان و سایر افراد مرتبط بودند و پس از آن، آموزش گروه هدف جوانان شروع شد؛ یعنی دانشجویان یا جوانانی که به نوعی در جامعه مشغول کار و فعالیت هستند.

رییس اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت در رابطه با نتایج برنامه ازدواج سالم تصریح کرد: ما درخصوص تغییر آگاهی کار کردیم؛ زیرا یک اداره به تنهایی نمی‌تواند روی کاهش سن ازدواج کار کند و وظیفه وزارت بهداشت این موضوع نیست. وظیفه وزارت بهداشت ارایه آگاهی به جوانان است. قبل از این برنامه ازدواج سالم، حدود 36 درصد جوانان از معیارهای همسرگزینی مناسب آگاهی داشتند و بعد از این آموزش‌ها در 24 دانشگاهی که رفتیم، آگاهی حدود 68 درصد ارتقا یافته است.

تدوین بسته ازدواج توسط مرکز سیاست‌گذاری مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت
اردلان با اشاره به تدوین بسته‌ای مربوط به ازدواج سالم تصریح کرد: مرکز سیاست‌گذاری مجلس شورای اسلامی در قم در حال تدوین بسته‌ای است که بیش از یک سال روی آن کار کرده‌اند؛ این بسته با در نظر گرفتن ابعاد دینی، فرهنگی، اجتماعی و بررسی ادیان مختلف در بحث ازدواج و دیدگاه‌هایی که علما قبول دارند با ممزوج‌کردن آن دیدگاه‌ها با حوزه سلامت، در اختیار جوانان قرار می‌گیرد.

موارد مطرح‌شده در برنامه ازدواج سالم
رییس اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت درخصوص آموزش‌های مطرح‌شده در برنامه‌ ازدواج سالم گفت: ابعاد مختلف و اهمیت سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری، بررسی و توصیف کلی از وضعیت موجود، فواید ازدواج سالم در دختران، پسران و جامعه و مضرات عدم ازدواج در سنین مناسب مواردی است که در آموزش‌ها مطرح می‌شود.

افزایش خطر ابتلای نوزاد به اوتیسم و سندروم داون با افزایش سن والدین
او ادامه داد: هرچه ازدواج از سن مناسب خود و چارچوب مناسب برای آن سن خارج شود، ریسک بیماری‌های مختلف در افراد افزایش می‌یابد. مثلاً زمانی که در سنین بالا زن و مرد صاحب فرزند می‌شوند، خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند اوتیسم و سندروم داون در نوزادان و دیابت و فشار خون در مادران بالا می‌رود. به همین دلیل دختران باید در سنین مناسب ازدواج کنند؛ زیرا هم شوق مادری و هم حوصله تربیت فرزند دارند. پسران نیز باید مسئولیت‌پذیری زیادی داشته باشند و بتوانند با تکیه بر دانش و ابزار کارآمدی خود، زندگی‌شان را اداره کنند.

این برنامه تاکنون در چه دانشگاه‌هایی اجرا شده است؟
اردلان با بیان این‌که آموزش‌ها اغلب در دانشگاه‌های علوم پزشکی صورت گرفته است، گفت: دانشگاه‌های علوم پزشکی سیستان‌و‌بلوچستان، خوزستان، آبادان، سمنان، تهران و ایران از جمله دانشگاه‌هایی هستند که مورد آموزش قرار گرفته‌اند. علت انتخاب این دانشگاه‌ها این بود که همگی تحت نظارت وزارتخانه قرار دارند. البته در برخی استان‌ها وزارت علوم تعامل نزدیکی داشته و بخش فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی بسیار کمک کرد و دانشجویان آن‌ها را نیز آموزش دادیم. ازسوی دیگر مسئولین حوزه علمیه نیز ما را در طراحی چارچوب‌های سلامت ازدواج یاری کردند. مطابق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته تا پایان سال یا نیمه‌های سال بعد به تمام دانشگاه‌ها این آموزش‌ها ارایه خواهد شد. انتظار داریم سایر دانشگاه‌ها مانند پیام نور، ارتش و… نیز به ما در این زمینه کمک کنند.

سن مناسب ازدواج طبق تخمین وزارت بهداشت
رییس اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت با تأکید بر این‌که تعریف سن ازدواج مشخص است، افزود: سن ازدواج مناسب در تعریف کلی، زمانی است که فرد به بلوغ جسمی و روانی مناسب برای تشکیل خانواده می‌رسد. بلوغ جسمی زمانی است که یک زن یا مرد بتوانند در تعامل جنسی قرار بگیرند و صاحب فرزند شوند. از نظر بلوغ روانی نیز سن مناسب ازدواج زمانی است که هر دو بتوانند عهده‌دار یک زندگی خانوادگی شوند و مسئولیت متقابل یکدیگر را داشته باشند. ما محدودیتی برای ازدواج در نظر نمی‌گیریم، اما بهترین سن برای فرزندآوری و تعامل بهینه زوجین، بین 18 سال تا زمانی که معیارهای فیزیولوژیکی طرفین به آن‌ها اجازه دهد، است.

میانگین سن ازدواج در ایران
او سن ازدواج در ایران را در حال رشد دانست و ادامه داد: اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت در زمان تأسیس خود در سال 92 باید اولویت‌های فعالیت‌ها در حوزه جوانان را بررسی می‌کرد. بعد از بررسی وضعیت موجود، مشخص شد سن ازدواج در جوانان رو به افزایش است. در بررسی‌های به‌عمل‌آمده میانیگن سن ازدواج برای پسران 27 تا 30 سال بود و در دختران از سال 84 تا 94 از 18 سال به 24 سال و در برخی نقاط حتی به سنین بالاتر افزایش پیدا کرده بود. همچنین این معضل به روستاها هم کشیده شده بود.

تجمل‌گرایی معضلی بر سر راه ازدواج جوانان
اردلان به تجمل‌گرایی در شروع زندگی اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلات جامعه تجمل‌گرایی در خانواده‌هاست که توقع خانواده‌های دختران و پسران را از هم بالا می‌برد تا براساس آن دختر و پسر در شروع، زندگی کاملی را داشته باشند؛ درحالی‌که آن‌ها می‌توانند با فراهم‌آوردن شرایط مورد لزوم برای زندگی سالم و ساده، زندگی خود را بنا بگذارند. با این وجود بحث حمایت خانواده‌ها بسیار مهم است؛ زیرا به سلامت دختران و پسران کمک می‌کند و در میان‌مدت و درازمدت هم در سلامت جامعه و کشور تأثیرگذار خواهد بود. هیچ‌کدام از ما مستقل از ارتباطات اجتماعی و سلامت کشور به طور خاص برای سلامت خود زندگی نمی‌کنیم و این جبر ذاتی و اجتماعی است که با حمایت از یکدیگر و فرزندان‌مان، بتوانیم از جامعه و کشورمان حمایت کنیم.

بی‌توجهی به مقوله ازدواج و گسترش روابط پرخطر
رییس اداره سلامت جوانان وزارت بهداشت با تأکید بر این‌که رفتارهای مخاطره‌آمیز نتیجه ازدواج ناسالم است، اظهار کرد: اگر تمایل به جنس مخالف که بعد از بلوغ ایجاد می‌شود، سر و سامان داده نشود، باعث گسترش رفتارهای مخاطره‌آمیز می‌شود و بیماری‌های ناشی از آن گسترش پیدا می‌کند.

وزارت ورزش و جوانان فعال‌تر وارد شود
او ادامه داد: بحث ازدواج مسئله‌ای ملی است و منحصر به وزارت بهداشت نیست؛ زیرا تمام سازوکارهای آن در اختیار وزارت بهداشت نیست. وزارت بهداشت می‌تواند روی آگاهی سلامت کار کند، ولی درخصوص مسکن و وام ازدواج وظیفه‌ای برعهده ندارد. این‌ها مواردی است که دستگاه‌های دیگر باید مداخله کنند. وزارت ورزش و جوانان باید فعال‌تر وارد شود و دستگاه‌ها را به یکدیگر نزدیک کند. نوشتن لایحه و سند خوب است، اما سازوکار نزدیک‌شدن دستگاه‌ها به‌نوعی که به اجرا منجر شود بسیار مورد لازم و ضروری است. اگر هر دستگاهی به صورت مجزا درخصوص ازواج کار کند، خروجی منسجمی حاصل نخواهد شد و ساماندهی دستگاه‌ها در موضوع ازدواج وظیفه وزارت ورزش و جوانان است. در حال حاضر این وزارتخانه به نوعی این کار را می‌کند، اما باید فعال‌تر وارد شود تا تجمیع نیروها صورت گیرد.

هدف وزارت بهداشت فعالیت درخصوص سلامت ازدواج است
اردلان در خصوص سابقه انجام چنین فعالیت‌هایی بیان کرد: پیش از این به این شکل درخصوص ارتقای آگاهی جوانان برای معیارهای همسرگزینی کار نمی‌شد. البته فعالیت‌هایی در حوزه‌های دانشجویی- فرهنگی انجام می‌شد که هنوز در حال انجام است. ما روی ابعاد سلامت کار می‌کنیم و از سلامت به فرهنگ می‌رسیم. حوزه دانشجویی همواره تلاش می‌کند روی فرهنگ ازدواج کار کند، اما هدف وزارت بهداشت فعالیت درخصوص سلامت ازدواج و رسیدن به فرهنگ از طریق سلامت است.

اجرای برنامه ازدواج سالم در کل کشور
او در رابطه با گسترش برنامه ازدواج سالم اظهار کرد: با این‌که ازدواج مقوله جدیدی نیست، اما در حوزه سلامت بسیار جدید است. شاید گاهی روی ابعاد روانی آن صحبت شده بود، اما انسجام یافته نبود. این در حالیست که به یک‌باره کودکان بعد از بلوغ با افکار جنس مخالف رها می‌شوند و دستگاهی باید آن‌ها را هدایت کند. ازطرفی همه جوانان، دانشجو نیستند. گروه هدف ما از بخش‌های در دسترس مانند دانشگاه‌های علوم پزشکی شروع شد و بعد برنامه گسترش در کل جامعه را داریم؛ زیرا تمام جوانان به دانشگاه نمی‌روند. گسترش این برنامه طبیعتاً اعتبار و نیروی انسانی می‌خواهد که تلاش ‌می‌کنیم با وجود این محدودیت‌ها، پوشش‌های‌مان را کامل کنیم.

مهرخانه