يكى از وسايل عفو و بخش خداى مهربان و و راه خلاصی از وزر گناهان، توبه و بازگشت بندگان به سوى اوست، و اين برگشتن در پيشگاه خداى‏عز و جلّ، از اهمیت بالایی برخوردار است .

 شرح دعا های ماه مبارک رمضان را به قلم حجت الاسلام والمسلمین محمد امینی گلستانی

اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيهِ فَضْلَ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ صَيِّرْ أُمُورِي فِيهِ مِنَ الْعُسْرِ إِلَى الْيُسْرِ وَ اقْبَلْ مَعَاذِيرِي وَ حُطَّ عَنِّيَ الذَّنْبَ وَ الْوِزْرَ يَا رَءُوفاً بِعِبَادِهِ الصَّالِحِين [1]

اى خدا در اين روز فضيلت ليلة القدر را نصيب من گردان و تمام ‏امور و كارهاى مشكل مرا آسان گردان و عذرهايم بپذير و وزر و گناهم را محو و نابود ساز اى رئوف و مهربان در حق صالحان.

اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فِيهِ فَضْلَ لَيْلَةِ الْقَدْرِ

در این دعا هم مانند ادعیه روزهای گذشته خواسته های مهمی را از خدا درخواست می‌کنیم که یکی نائل شدن به فضائل شب قدر است که عبادت آن شب افضل از عبادت هزار ماه است و از خدا می‌خواهیم آن فضیلت را به ما عنایت بفرماید در اينكه شب قدر كدام شب از شبهاى ماه رمضان است؟ گفتگو بسيار است، و در اين زمينه تفسيرهاى زيادى شده، از جمله شب اول، شب هفدهم، شب نوزدهم، شب بيست و يكم، شب بيست و سوم، شب بيست و هفتم، و شب بيست و نهم.ولى مشهور و معروف در روايات اين است كه در دهه آخر ماه رمضان و شب‏ بيست و يكم يا بيست و سوم است[2]، لذا در روايتى مى‏خوانيم كه در دهه آخر ماه‏ مبارك پيغمبر اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم) تمام شبها را احيا مى‏داشت و مشغول عبادت بود.

وَ صَيِّرْ أُمُورِي فِيهِ مِنَ الْعُسْرِ إِلَى الْيُسْرِ

خدايا امورات مرا از سختي به آساني مبدل كن؛ در حديثى از پيغمبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم آمده است: من قرأ سورة المزمل رفع عنه العسر فى الدنيا و الاخرة: هر كس سوره مزمل را بخواند سختى ها در دنيا و آخرت از او برداشته مى‏شود.[3]

وَ اقْبَلْ مَعَاذِيرِي وَ حُطَّ عَنِّيَ الذَّنْبَ وَ الْوِزْرَ

در ادامه از حق متعال می خواهیم که عذرهايم را بپذير و وزر و گناهم را محو و نابود ساز؛«وزر» به معنى بار سنگين است، و به معنى مسئوليت نيز مى‏آيد و اگر به وزير، وزير گفته مى‏شود به خاطر آن است كه بار سنگينى از ناحيه امير يا مردم بر دوش او گذارده‏ شده است.

توبه و محو آثار گناه

يكى از وسايل عفو و بخش خداى مهربان و راه خلاصی از وزر گناهان، توبه و بازگشت بندگان به سوى اوست، و اين برگشتن در پيشگاه خداى‏عز و جلّ، به اندازه‏اى اهميت دارد كه در روايات از زبان بزرگان دين آن را به مردى تشبيه نموده‏اند كه تمام مواد خوراكى و آشاميدنى و مركب خود را در بيابان بى آب و علف و سوزان، گم نمايد و با نا اميدى آماده مرگ و جان دادن شود و ديگر هيچ اميدى به زنده ماندن نداشته باشد، در اين موقعيت خطرناك، كسى به او مژده دهد كه زاد و راحله ات را پيدا كرده و آورده‏ام، او چقدر خوشحال مى‏شود؛چنين است خداوند كه اگر بنده گناهكار و فرارى از درگاهش، توبه كرده و به سوى خدا برگردد، خيلى خوشحال مى‏شود، در اين مورد به تك تك‏آيات و اخبار آتى، دقت نمائيد و ببينيد خداوند چه قدر مشتاق است بنده گناهكارش باز گشت كند و به آغوش رحمت او برگردد و او چه وعده هائى، به اين گونه اشخاص داده است.

1- إِلَّا الَّذِينَ تابُوا وَ أَصْلَحُوا وَ بَيَّنُوا فَأُولئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَ أَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ[4] مگر آنها كه توبه و بازگشت كردند، و (اعمال بد خود را، با اعمال نيك،) اصلاح نمودند، (و آنچه را كتمان كرده بودند؛ آشكار ساختند؛) من توبه آنها را مى‏پذيرم؛ كه من توّاب و رحيمم.

2- «وَ الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئاتِ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِها وَ آمَنُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ»[5]. و آنها كه گناه كردند، و بعد از آن توبه نمودند و ايمان آوردند، (اميد عفو او را دارند؛ زيرا) پروردگار تو، در پى اين كار، آمرزنده و مهربان است.

أمير المؤمنين عليه السلام در حدیثی فرمود: «لا شفيع أنجح من التوبة» [6] شفاعت كننده‏اى بهتر از توبه نيست.

[1] - بحارالأنوار ج : 95 ص : 64

- [2] در هدية الزائر ذكر شده از كه شب بيست و سوم از دو شب قدر سابق افضل است و از احاديث بسيار مستفاد مى‏شود كه شب قدر همين و در چند روايت است كه: از معصوم سؤال كردند كه معين فرمائيد كه شب قدر كدام يك از اين دو شب است – منظور بيست و يكم و بيست و سوم است- تعيين نكردند و فرمودند ما أيسر ليلتين فيما تطلب يا آنكه فرمودند ما عليك أن تفعل خيرا في ليلتين و نحو ذلك) كه به متن حديث تبركا و تيمنا اشاره مي شود:«أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجَوْهَرِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ أَبُو بَصِيرٍ جُعِلْتُ فِدَاكَ اللَّيْلَةُ الَّتِي يُرْجَى فِيهَا مَا يُرْجَى فَقَالَ فِي إِحْدَى وَ عِشْرِينَ أَوْ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ قَالَ فَإِنْ لَمْ أَقْوَ عَلَى كِلْتَيْهِمَا فَقَالَ مَا أَيْسَرَ لَيْلَتَيْنِ فِيمَا تَطْلُب‏ الخ…»كافي ج : 4 ص : 156»

[3] - تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، ج‏13، ص: 495

[4] - بقره: 160

[5] - اعراف153

[6] - بحارالأنوار: ج 6 ص 20 ح 6 ؛ امالى صدوق ص 93 و 193.
/2759/