آنچه می‌تواند مبداء تحوّلات مثبت در فرد و جامعه شود تلفیق دو عنصر است:

یكی عنصر بیداری، آگاهی، معرفت و شناخت

و دیگری عنصر عشق، ارادت و دل‌سپاری.

اگر این دو یعنی معرفت و شناخت با عشق و اشتیاق تلفیق شوند، آنجاست كه حركت مثبتی ایجاد می‌‌شود. چون اگر فقط معرفت باشد، امّا عشق نباشد، این آدم می‌شود یك عالِم، منتها بدون حركت. مسائل را خوب تحلیل می‌كند، تفسیر می‌كند. به دیدگاه‌های مختلف علمی راجع به هر مسئله‌ای مسلّط و مشرف است همه‌ی اینها را بلد است، امّا این علم حركت نمی‌آفریند. اندیشه‌ به تنهایی كافی نیست، انگیزه هم لازم است. این آدمی كه فقط معرفت و شناخت دارد، انگیزه‌ی حركت ندارد.

از آن طرف اگر كسی فقط عشق و اشتیاق داشته باشد امّا معرفت نداشته باشد، او حركت دارد، امّا برای اینكه در مسیر درست حركت كند و حركتش به مقصد غائی منتهی شود، هیچ تضمینی وجود ندارد. این است كه معرفت و شناخت باید با عشق و اشتیاق تلفیق شود تا در جامعه حركت تضمین شده‌ای به سوی اهداف متعالی تحقّق پیدا كند. از مكتب عاشورا باید این‌گونه بهره‌مند شد. یعنی هم معرفت و شناخت عاشورایی، هم عشق و اشتیاق عاشورایی. در مكتب عاشورا هر دو را با هم باید آموخت.

اگر امام حسین عليه‌السّلام از حج روی برتافتند، عمره‌ی مفرده به جای آوردند، در حج شركت نكردند و به سوی كربلا حركت كردند، كربلای امام حسین حجّ دیگری است. در حجّ حسینی منای عشق با عرفات معرفت حسینی توأماً ضروری است. عرفات بدون منا یا منای بدون عرفات، حجّ تمام نیست. حاجیانی كه می‌خواهند در حجّ حسینی، حجّ تمام‌عیاری به جا بیاورند باید هر دوی اینها را داشته باشند. هم در عرفات معرفت اباعبدالله و نهضت بزرگش وقوف كنند هم در منای عشق اباعبدالله و اهل بیت و اصحاب كرام او بیتوته كنند…*

* بخشی از سخنرانی استاد مهدی طيّب در جلسه‌ی اهل ولاء
به کوشش مهتاب ابیان