بهداشت خواب...
ساعت دو بعدازظهر است و نمیتوانید چشمهایتان را باز نگه دارید. از سر کار به خانه آمدهاید و انرژی لازم برای درست کردن شام را هم ندارید. تلفنی با دوستتان مشغول صحبت هستید اما واقعاً توجهی به حرفهای او ندارید. احساس میکنید باید کمی چرت بزنید.
برنامه زندگی همه آدمها اینطور نیست که وقت چرت بعدازظهر راداشته باشند، اما اگر فرصت آن را داشتید، حتماً از آن استفاده کنید. چُرت نیمروز دقیقاً همان چیزی است که بدنتان برای شارژ شدن دوباره به آن نیاز دارد تا بتوانید بقیه روز را با انرژی کامل ادامه دهید. چرت زدن قدرت مغزتان را بالا برده و حتی از مرض شدنتان جلوگیری میکند. دوست دارید بدانید چرت زدن چه فوایدی برایتان دارد؟
چرا احساس خستگی میکنید
وقتی شب به اندازه کافی نخوابید، بدنتان به طور طبیعی در زمانهای نامتعارف نیاز به استراحت پیدا میکند. یک ماده شیمیایی در بدن به نام آدنوزین همان چیزی است که این احساس خوابآلودگی را در نیمروز به شما میدهد. مغزتان هم یک انتقالدهنده عصبی ترشح میکند که باعث می شود بدنتان بداند که به خواب نیاز دارد.
وقتی خوابتان میبرد
وقتی خوابتان میبرد مغزتان همچنان آن انتقالدهنده عصبی را تولید میکند. این فعالیت عضلانیتان را مختل کرده و باعث میشود در خواب زیاد تکان نخورید یا به چیزهایی که در خواب میبینید واکنش ندهید.
در 5 دقیقه اول چرتتان، حسهای شما هنوز هوشیار هستند اما مغزتان هوشیار نیست و ممکن است به راحتی بیدار شوید. وقتی خوابتان میبرد، فشارخون و ضربانقلبتان کند میشود و چشمانتان حرکت نمیکند. اگر در این مرحله از چُرت بیدار شوید، احساس جالبی نخواهید داشت.
حین خواب چه اتفاقی میافتد
بعد از چند دقیقه اول، دیگر به خواب رفتهاید. طی این زمان، آدنوزینی که طی روز جمع شده است و خوابآلودتان کرده است، شکسته میشود. در غده آدرنال کورتیزول تولید میشود تا زمانی که از خواب بیدار میشوید، هوشیار باشید. سیستم ایمنی بدنتان هم بعد از اینکه خستگی آن را مختل کرد، متعادل میشود. اگر کمی احساس بیماری میکنید یا سردرد دارید، با یک چرت کوتاه میتوانید آن را بهبود بخشید.
وقتی بیدار میشوید
چون چرت نیمروز یک خواب کامل نیستند، به اندازه کافی طولانی نیستند که وارد خواب عمیق یا مرحله REM (حرکت سریع چشم) شوید. اما اگر شدیداً خسته باشید، ممکن است وارد این خواب عمیق شوید.
وقتی ساعتتان زنگ میزند، مغزتان ماده شیمیایی ترشح میکند که بدنتان را از حالت خواب به حالت بیداری میکشاند و آن انرژی که برای ادامه دادن روز به آن نیاز دارید را به شما میدهد. اما اگر در مرحله REM ناگهان از خواب بیدار شوید، ممکن است باز هم احساس خوابآلودگی و خستگی داشته باشید. این یعنی باید درست و حسابی بخوابید تا حالتتان برطرف شود.
م. اصغر پور