از اولین احتجاج های صورت گرفته به این حدیث شریف ٓکه توسط خود امام علی علیه السلام بود- تا مواردی که حتی دشمنان اهل بیت علیهم السلام به آن استناد می کنند، همگی بیانگر این نکته اند که این حدیث در بین جامعه اسلامی از جایگاهی مهم و غیرقابل انکار برخوردار بوده است. همچنین با دقت در این مناظرات، می توان به فهم صحیحی از این کلمات دست یافت و تفسیر واقعی کلام پیامبر صلی الله علیه و آله را از میان تفسیرهای گوناگون کشف کرد.
بررسی واقعه غدیر خم از زاویه های گوناگون، ما را کمک می کند تا فهم صحیح و دقیقی از این رویداد تاریخی داشته باشیم. نگاهی به تاریخ غدیر، بررسی سندی و متنی حدیث غدیر، جایگاه این واقعه در سخنان و اشعار مردم آن دوره و دوره های بعد و نیز نگاه قرآن به این اتفاق، نگاه های مختلفی است که به یک رویداد تاریخی می توان داشت. این بررسی ها به صورت علمی و دقیق و با جامعیت مناسب، توسط مرحوم علامه امینی در کتاب «الغدیر» صورت گرفته است. کتابی که در 11 جلد، سعی دارد تا ابعاد گوناگون این واقعه را بررسی کرده و حقیقت را برای مخاطبان حق طلب و منصف آشکار نماید.
احتجاج نخست
اولین احتجاج به حدیث غدیر توسط امیر مومنان علیه السلام صورت گرفته. تنها چند روز پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله این مناظره رخ داده و حضرت؛ حدیث غدیر را برای اتمام حجت استفاده نموده است.-1- مرحوم علامه امینی 6 مورد از احتجاج های امیرالمومنین علیه السلام به این حدیث را در کتاب خود ذکر می کند.-2- از جمله این موارد، گفتگویی است که بین امام و طلحه در ماجرای جنگ جمل رخ داده است. امام برای پیشگیری از وقوع جنگ، طلحه را احضار کرده و از وی می پرسد:
«هَل سَمِعتَ رَسولَ اللهِ یقول : مَن کنت مَولاه فَعَلیٌّ مَولاه ؟ آیا نشنیدی که رسول خدا فرمود: هرکس من سرپرست او هستم، علی سرپرست اوست؟»
طلحه پس از تایید کلام حضرت از جنگ با ایشان منصرف می گردد.-3- هرچند که در نهایت او عاقبت به خیر نگشته و در زمره دشمان امام علیه السلام جای گرفت.
احتجاج دوم
نمونه دیگر، زمانی رخ می دهد که امام علی علیه السلام لشکری را برای جنگ با معاویه آماده کرده است. پیش از آغاز جنگ در صفین، حضرت در بین یاران خود بر منبر رفته و جایگاه خود را برای ایشان بیان می کند. ایشان در بین سخنان طولانی خود، اشاره ای به واقعه غدیر کرده و این سخنان را از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل می کند:
«اَیّ ها الناس! اِنّ اللهَ مولایَ وا َنا مَولی المومِنینَ واَولی بِهِم مِن اَنفسِهِم. مَن کنت مَولاه فَعَلیٌّ مَولاه…، ای مردم! خدا سرپرست من است و من سرپرست مومنین هستم و بر ایشان از خودشان مقدم ترم. هر که من مولای اویم، پس علی مولای اوست …»
امیر مومنان علیه السلام می فرماید:سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله که به اینجا رسید سلمان فارسی بلند شد و پرسید: «ای رسول خدا ولایت علی چگونه است؟»
پیامبر صلی الله علیه و آله در پاسخ سلمان فرمود:«وِلاءٌ کَوِلائی، ولایتی مانند ولایت من».
بعد از ذکر این واقعه توسط فرزند ابوطالب، تعدادی از یاران ایشان شهادت دادند که ما نیز این سخنان را از پیامبر صلی الله علیه و آله شنیده ایم.-4-

ادامه »

دو نکته مهم تاریخی
1- هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکه معظمه، نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار می رود. بعد از این هجرت، حضرت سه بار به مکه سفر کرده اند: بار اول در سال هشتم، پس از صلح حدیبیه به عنوان انجام «عمره» وارد مکه شدند; بار دوم در سال نهم به عنوان «فتح مکه» وارد این شهر شدند; و سومین و آخرین بار بعد از هجرت در سال دهم هجری به عنوان «حجة الوداع» به طور رسمی اعلان حج دادند تا همه مردم در حد امکان حاضر شوند.
در این سفر دو مقصد اساسی در نظر بود، یکی بیان مسائل حج، و دیگری مسئله ولایت و خلافت بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله.
2- «غدیر» که قبل از «جحفه» قرار دارد، محل افتراق اهل مدینه و مصر و عراق بود. در واقع آخرین محل تلاقی کاروان ها غدیر خم بود. پس از اعلان عمومی، مهاجرین و انصار و قبائل اطراف مدینه و مکه و حتی بلاد یمن و غیر آن به سوی مکه سرازیر شدند. جمعیتی حدود یکصد و بیست هزار نفر در مراسم حج شرکت کردند. امیرمؤمنان علیه السلام هم که قبلا از طرف حضرت به یمن و نجران برای دعوت به اسلام و جمع آوری وجوهات رفته بودند، به همراه دوازده نفر از اهل یمن برای انجام اعمال حج به مکه رسیدند.
واقعه غدیر در یک نگاه
اینکه در زمان حضرت رسول صلی الله علیه و آله جامعه به رهبری ایشان اداره شود و بعد از آن خود جامعه تصمیم گیر این امر عظیم باشد یکی از امور واضح البطلانی است که هیچ عقل خالی از هوا و هوس آن را نمی پذیرد. مانند باغبانی که نهالی تازه کاشته را بدون رسیدگی و هرس در میان هزاران علف هرز و آفات زمینی و آسمانی رها کند
سال دهم هجرت، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پس از پایان مناسک «حجة الوداع» به همراه هزاران تن از مسلمان به سوی مدینه رهسپار شد. کاروان، منازل بین راه را یکی پس از دیگری پیمود. کاروان کم کم به وادی «ج حفه» نزدیک می شد. ناگاه جبرئیل بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نازل شد و آیه شریفه: «یا ایها الرَّس ول بَلِّغ ما انزِلَ …» (1) را بر ایشان قرائت کرد. در این آیه خداوند پیامبرش را ترغیب نمود تا دستور او را درباره جانشینی و ولایت حضرت علی علیه السلام هر چه سریع تر به مردم برساند. (2)
پیامبر صلی الله علیه و آله به غدیر خم رسید. دستور داد: «آنانکه از غدیرخم گذشته اند مراجعت کنند، باقیمانده کاروان هم برای رسیدن به میعادگاه عجله کنند».
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بر فراز جهاز شتران جای گرفت و بعد از حمد و ثنای خداوند؛ چنین فرمود: «ای مردم! به پایان عمرم نزدیک شده ام و از میان شما می روم. ای مردم! من آنچه از حلال و حرام خدا بود به شما رساندم ٦. آیا من بر شما اولویت و برتری ندارم؟» مردم همگی گفتند: بلی؛ یا رسول الله.
آنگاه او دست امام علی علیه السلام را گرفت و فرمود: «مَن کُنت مَولاه فَهذا علیٌّ مَولاه ؛ هر کس که من مولای اویم، علی مولای اوست».(3) بار خدایا دوست علی را دوست بدار و دشمن علی را دشمن باش. معبودا آنکه علی را یاری کند، یاور باش و کسی که او را یاری نکند، خوار و ذلیل گردان.

ادامه »

شیعه بودن مسأله امروز ماست نه یک مسأله تاریخ گذشته
اینکه شیعه باشیم یا نباشیم، یک اختلاف نظر تاریخی نیست و تفکر درباره آن نه تنها بی فایده نیست بلکه تأثیر مستقیم در سبک زندگی و تفکر ما دارد. برخی از نمودهای این طرز فکر عبارتند از:
1- جمعیت زیاد نشانه حقانیت نیست. نمی توان و نباید به رفتارها و طرز فکر اکثریت جامعه به چشم حقیقت نگریست. زیرا معمولاً اکثریت مردم پیرو حقیقت نیستند و معمولاً طرفداران حقیقت اندک بوده و هستند.(1)
2- اگر مطلبی به صورت رسمی و عمومی درآمد معمولاً اشکالات مهمی نیز در آن وجود دارد که عامداً پوشانیده شده است.
3- اسمها ممکن است بامحتوا یا بی محتوا باشد لذا اسم “اهل سنت” لزوماً به معنای آن نیست که صاحبان آن فکر، پیروان سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله باشند.
4- در طول تاریخ تا به امروز، حاکمان به ناحق بر مسند نشسته اند و از قدیم تا به حال بخشی از حقیقت توسط دستگاه های تبلیغاتی آنان پنهان گشته و می گردد.
5- برای یافتن حقیقت نباید اسیر قالبهای تعیین شده شویم. ما باید خود را با حقیقت تنظیم کنیم نه اینکه توقع داشته باشیم حقیقت در قالبها و کلیشه های مقبول ما قرار گیرد.(2)
6- کربلا و عاشورا یک زمین و زمان در گذشته تاریخ نیستند بلکه مظهر زمین و زمانها و تلنگر ما در زندگی امروزمان هستند.
7- در هر زمانی که زندگی کنیم باید امام آن زمان را بشناسیم و اگر این ناشناسی ما تا لحظه مرگ ادامه یابد مرگمان “مرگ جاهلیت” خواهد بود. دنیای امروز ما از این جهت به قبل شبیه است که هنوز درخواست و عزم عمومی مردم برای ظهور حضرت صاحب الزمان علیه السلام فراهم نیست. اگر از دیدن امام عصر خود محرومیم، بقیه روابط خود را با او نباید از دست بدهیم مثل فکر برای او و دعا برای سلامتی و نزدیک شدن فرج ایشان و نیز دعا برای آسان شدن قیام آن حضرت.
شیعه بودن طرز نگاهمان به دین و دنیا را عوض می کند
شیعه بودن نعمتی برای فکر و آرامش آن هم هست. آرامشی که ظاهری و تلقینی نیست بلکه در سایه حقانیت ایجاد می شود. اگر شیعه نباشیم، باید بگوییم که وفات پیامبر صلی الله علیه و آله، سرآغاز سردرگمی مسلمین بود. در طول تاریخ، هرکس آیات قرآن را به سبک خود معنا کرده است و هیچ مرجع رسمی و قابل اتکایی برای سنجش آن وجود ندارد. حتی احادیث مختلف و گاه متناقضی به خود رسول خدا صلی الله علیه و آله نسبت داده شده است. این اختلافات از زمان خود صحابه شروع شد و تا به حال ادامه دارد. گویا خدا بعد از رسولش امت را به حال خود رها کرده است و نعوذ بالله گویا پیامبر صلی الله علیه و آله شخصی بوده که در سخنان خود دقیق نبوده است.(3)
با شیعه بودن است که سخنان رسول خدا صلی الله علیه و آله با هم جور در می آید. سخنانی هم که به ناروا به ایشان بسته اند در پرتو راهنماییهای اهل بیتشان علیهم السلام برمَلا می شود. تکلیف زندگیمان بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله معلوم است و می توانیم با آنها رابطه برقرار کنیم.(4)
شیعه بودن یعنی مراقبت از اینکه به عهد خدا و ایمان به او پایبند بمانیم حتی اگر در جامعه تنها بمانیم و سبک فکری مردم عوض شود. شیعه بودن به معنی این است که بکوشیم حق را بشناسیم و از کمی پیروان آن هراس به دل راه ندهیم.

ادامه »

صفحه اختصاصي حديث و آيات 40 قالَ اَبوعَبْدِاللّهِ عليه السلام: اِنَّ اللّهَ فَرَضَ عَلَيْكُمُ الصَّلَواتِ الْخَمْسِ فِى اَفْضَلِ السّاعاتِ، فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعاءِ فى اَدْبارِ الصَّلَواتِ. حديث امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند نمازهاى پنجگانه را در بهترين ساعتها بر شما واجب كرد. بنابراين پس از نمازها (كه در بهترين وقتها انجام مى گيرد) دعا كنيد.

صفحه اختصاصي حديث و آيات 39 قالَ اَبُوعَبْدِاللّهِ عليه السلام: مَنْ صَلّى بِاَذانٍ وَاِقامَةٍ صَلّى خَلْفَهُ صَفّانِ مِنَ الْمَلائِكَةِ، وَمَنْ صَلّى بِاِقامَةٍ بِغَيْرِ اَذانٍ صَلّى خَلْفَهُ صَفٌّ واحِدٌ مِنَ الْمَلائِكَةِ. قُلْتُ لَهُ: وَكَمْ مِقْدارُ كُلِ صَفٍّ؟ فَقالَ: اَقَلُّهُ مابَـيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ، وَاَكْثَرُهُ مابَـيْنَ السَّماءِ وَاْلاَرْضِ. حديث امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه با اذان و اقامه نماز بخواند دو صف از فرشتگان پشت سر او به نماز مى ايستند، و كسى كه با اقامه و بى اذان نماز بخواند بك صف پشت سرش نماز مى گزارند. راوى سئوال كرد: مقدار هر صف چقدر است؟ امام فرمود: حداقلّ آن از مشرق تا مغرب و حداكثر آن بين زمين و آسمان است.