صفحه اختصاصي حديث و آيات 31 الإمام عليّ عليه السلام خـَيْرُ مَنْ شـاوَرْتَ: ذَوُوالنـُّهى وَالْعِلْمِ وَأُولُوالتـَّجارِبِ وَالْحَزْمِ. حديث امام عـلى عليه السلام فرمود: بهترين كسانى كه با آنان مشورت مى كنى، صاحبان خرد و دانش و تجارب و دورانديشى اند. مهمتر از اصل «مشورت»، شناختن و يافتن مشاوران خوب و شايسته است. ولى اين «خوبى» و «شايستگى» در مشاور، چيست؟ و معيار آن كدام است؟ انگيزه رايزنى و مشورت، بهره گيرى از دانش و تجربه و خرد ديگران است. آنچه ما را از خطا و بيراهه و لغزش مصون مى دارد، افزودن دانسته ها و تجربه هاى ديگران به دانش و فهم و تجارب خويش است. آنكه در كارها و نظرها و تصميم ها، اهل «حزم»، «آينده نگرى» و «مآل انديشى» نيست، نمى تواند براى ما «مشاورى خوب» باشد و ما را به صواب برساند. «خردمندى»، مانع تصميمهاى عجولانه مى شود. «تجربه»، بالاتر از علم است و «حزم» هم ما را از پشيمانى هاى ناشى از شتاب و هوس و نقدانديشى مصون مى دارد. اين است كه نبايد از هر كس نظر خواست و به نظر مشورتى هر فردى عمل كرد. چهار معيار در مشاور خوب، عبارتند از: برخوردارى از «علم»، «خرد»، «تجربه» و «حزم»!

صفحه اختصاصي حديث و آيات 30 الإمام عليّ عليه السلام كُنْ مَشْغـُولاً بِمـا أَنـْتَ عـَنْهُ مَسـْؤُولٌ. حديث امام عـلى عليه السلام فرمود: به كارى مشـغول باش كه از آن سؤال خواهى شد. كار و اشتغال، «وقت» انسان را پر مى كند. اگر كار مهمترى پيش آيد، با «كمبود وقت» مواجه مى شويم، چون فرصتها را، صرف كارى كرده ايم كه اگر هم «مهم» بوده، «مهم تر» نبوده است. پس اهم و مهم كردن كارها و اولويت بندى امور، هم جلوى پشيمانى هاى بعدى را مى گيرد و هم «نيرو»، «فرصت»، «امكانات» و «جوانى»، صرف كارى مى شود كه بهتر و لازم تر است. اگر فردا، درباره چيزهايى مورد سؤال قرار بگيريم كه به آنها نينديشيده و نپرداخته ايم، چه خواهيم كرد؟ يا اگر آنچه را مهم پنداشته ايم، فردا معلوم شود كه چندان اهميت و ارزشى نداشته كه خودمان و عمرمان و فكر و تلاشمان را خرج آن كرده ايم، آن وقت چه؟… قطعا حسرت و افسوس خواهيم خورد. اين كه «عمر و جوانى» را در كجا خرج كرده ايم، از كجا «پول» درآورده ايم و در چه راهى مصرف كرده ايم، اينكه رفتارمان با «پدر و مادر» چگونه بوده است، به قول و قرارهايمان تا چه حد وفا كرده ايم و ذهن انسان هاى متعهّد را مشغول مى سازد. اينها از جمله امورى اند كه نسبت به آنها مسؤوليم و در قيامت هم از آنها «سؤال» خواهد شد. آيا «مشغوليت» ما در ارتباط با «مسؤوليت» ماست؟!

صفحه اختصاصي حديث و آيات 29 الإمام عليّ عليه السلام رُبَّ كَلامٍ جَـوابُهُ السُّـكُوتُ. حديث امام عـلى عليه السلام فرمود: چه بسا سخنى كه پاسخ آن، «سكوت» است! بسيارى از فتنه ها، از «زبان» سرچشمه مى گيرند. كار مهم زبان هم «حرف زدن» است. بسيارى از حرفها، غير ضرورى و گاهى هم مفسده انگيزند. پس «چاره»، در سكوت و دم فرو بستن و كم سخن گفتن و هر سخنى را پاسخ نگفتن و پرهيز از جدال كلامى است و مناقشات لفظى. وقتى سخنى ابلهانه و جاهلانه است، بهترين پاسخ مناسب آن «خاموشى» است. آنجا هم كه جواب دادن به يك حرف، فتنه و فساد به بار مى آورد، مناسب ترين جواب «سكوت » است. بزرگان گفته اند كه: اگر سخن، نقره است، سكوت، «طلا» ست و اين اشاره به ارزش سكوت معنى دار و بجا و مصلحت انديشانه است كه به سود فرد و جامعه است. شايد براى بعضى ها، بهترين عبادت و خدمت به جامعه و خلق خدا، همان «سكوت» باشد، تا نه اختلافى پديد آيد، نه به منازعه اى دامن زده شود و نه آتش دشمنى و جبهه گيرى شعله ورتر گردد. جان به فداى آن سكوت هايى كه آتش فتنه ها را فرو مى نشاند!…

صفحه اختصاصي حديث و آيات 28 الإمام عليّ عليه السلام سَـبَبُ الْفَـقْرِ الإِسْـرافُ. حديث امام عـلى عليه السلام فرمود: اسراف، عامل تنگدستى است. هميشه «نداشتن»، فقر نيست، گاهى بد استفاده كردن از «داشته ها» و بد عمل كردن «دارايان» نيز به فقر و تنگدستى مى انجامد. «اسراف»، يكى از همين «بدعمل كردن ها» در رابطه با مال است. اگر قناعت، سرمايه اى پايان ناپذير است، اگر «تقدير» و برنامه ريزى، نشانه خردمـندى و توازن در معيشت اسـت، ولخرجى هاى بى حساب و اسراف در هـزينه نيز «سرمايه» را مى خورد و افراد متمـكن را خاك نشين مى سازد. وقتى در مصرف ميوه و نان، اسرافكارى شود، گرانى و كميابى در پى آن است. ولخرجى بيهوده تنها به خوراك هم مربوط نيست، در لباس و كفش و دكور خانه و وسيله سوارى و تشريفات مهمانى و تجملات عروسى و وسايل خانه و سوخت و لوازم مصرفى روزانه و… وقتى بيش از حد نياز و لزوم، تهيه يا مصرف شود، آن كاستيها و خلأها به صورت «فقر» و كمبود جلوه مى كنند. اگر اسراف، فقرآور است، قناعت هم فقرزداست: «قناعت، توانگر كند مرد را…»

صفحه اختصاصي حديث و آيات 27 الإمام عليّ عليه السلام مَغْلُوبُ الشـَّهْوَةِ أَذَلُّ مِن مـَمْلوكِ الرِّقِّ. حديث امام عـلى عليه السلام فرمود: مغـلوب شـهوت، ذليل تر از برده زرخـريد است. شهوت، تنها «شهوت جنسى» نيست. هر نوع خواسته هاى نفسانى و اميال و غرايز كه در وجود ماست، نوعى «شهوت» است. خواسته هايى دارد و در پى «اشباع» شدن و «ارضاء» است. كسى كه نتواند بر خواسته هاى نفس و تمايلات دل خويش «مهار» بزند، بلكه مغلوب و محكوم آن غريزه شود، به ذلت و خوارى مى افتد. مغلوب شهوت جنسى شدن، آدمى را به حرام مى افكند و رسوا مى سازد. مغلوب شهوت مالى، انسان را گرفتار حرامخوارى و ثروت اندوزى و قارون صفتى مى كند. مغلوب شهوت جاه و مقام، انسان را براى رسيدن به آنچه «ندارد»، يا نگهداشتن آنچه «دارد»، به هر تباهى، رذالت، خفّت و ننگ وامى دارد و او را برده اى رام مى سازد. بردگى نفس و غلامى شهوت، بسيار فاجعه بارتر از حقارت برده اى است كه خريد و فروش مى شود و نزد اين و آن به خدمت و بيگارى مى پردازد. سربلند و آقا كسى است كه «برده شهوت» نباشد.