عبدالله بن سنان قال : ذكرت لابی عبدالله - علیه السلام - رجلا مبتلی بالوضوء و الصلاة و قلت : هو رجل عاقل ، فقال : أبو عبدالله و أی عقل له و هو یطیع الشیطان ؟ فقلت له : و كیف یطیع الشیطان ؟ فقلت له : سله هذا الذی یأتیه من أی شیء هو ؟ فانه یقول لك من عمل الشیطان . امام جعفر صادق (ع) : ابن سنان گوید به حضرت صادق - علیه السلام - عرض كردم : مردی هست عاقل كه گرفتار وسواس در وضو و نماز می باشد : فرمود چه عقلی كه فرمانبری شیطان می كند ؟ گفتم : چگونه فرمان شیطان می برد ؟ فرمود از او بپرس وسوسه ای كه به او دست می دهد از چیست ؟ قطعا به تو خواهد گفت از عمل شیطان است .اصول كافی ، ج 1 ، ص 13

قال رجل له - علیه السلام - ما العقل ؟ قال : ما عبد به الرحمن و اكتسب به الجنان . قال : قلت : فالذی كان فی معاویة ؟ فقال : تلك النكراء ، تلك الشیطنة ، وهی شبیهة بالعقل ، و لیست بالعقل . امام جعفر صادق (ع) : شخصی از امام صادق - علیه السلام - پرسید عقل چیست ؟ فرمود : چیزی است كه به وسیله آن خدا پرستش شود و بهشت بدست آید . آن شخص گوید : گفتم پس آنچه معاویه داشت چه بود ؟ فرمود : آن نیرنگ است ، آن شیطنت است ، آن نمایش عقل را دارد ، ولی عقل نیست . اصول كافی ، ج 1 ، ص 11

قال رسول الله (ص ) : إنا معاشر الانبیاء أمرنا أن نكلم الناس علی قدر عقولهم . امام جعفر صادق (ع) : پیامبر خدا (ص ) فرموده است:ما گروه پیامبران مأموریم كه با مردم به اندازه عقل خودشان سخن بگوئیم . اصول كافی ، ج 1 ، ص 27

أكمل الناس عقلا أحسنهم خلقا . امام جعفر صادق (ع) : عاقل ترین مردم خوش خلق ترین آنهاست . اصول كافی ، ج 1 ، ص 27

محمد بن سلیمان الدیلمی عن أبیه قال : قلت لابی عبدالله - علیه السلام - فلان بن عبادته و دینه و فضله ! فقال : كیف عقله ؟ قلت : لا أدری : فقال : ان الثواب علی قدر العقل امام جعفر صادق (ع) : سلیمان دیلمی می گوید : به امام صادق - علیه السلام - عرض كردم فلانی در عبادت و دیانت و فضیلت چنین و چنان است . فرمود : عقلش چگونه است ؟ گفتم نمی دانم . فرمود : پاداش به اندازه عقل است . اصول كافی ، ج 1 ، ص 12